İnsanların bir takım bedensel ve ruhsal ihtiyaçları vardır. Örneğin; beslenme, can güvenliği içinde sağlıklı, huzurlu, mutlu yaşayabilme, ailesiyle birlikte güvende yaşayabilme gibi. Bu ihtiyaçlarını karşılayabilmesi için insanların topluluklar içinde saygı, sevgi, yardımlaşma halinde beraberce yaşamaları gerekmektedir. Bir Türk Atasözümüz; “Allah, kulu kula sebep kılmıştır” der.
İnsanların can güvenliği içinde sağlıklı, huzurlu ve mutlu olarak bir arada yaşayabilmeleri için bir takım ahlaki görev ve sorumluluklarını yerine getirme mecburiyeti vardır. Eğer bu insanlar toplulukları içinde bazı kişiler, birbirine karşı saygı, sevgi unutup bencil duygularını ön planda tutarak ahlaki görev ve sorumluluklarını yerine getirmezlerse o toplulukta huzursuzluk, birbirine güvenmeme gibi çok tehlikeli sonuçlar ortaya çıkar. İşte, Kur’an-ı Kerim’in buyrukları ve Hz. Peygamber’imizin (s.a.v) hadisleri, Müslümanların birbirine saygı ve sevgi çerçevesinde huzur mutluluk ve güven içinde yaşayabilmeleri için başlıca ahlaki görev ve sorumluluklarımızın neler olması gerektiğini ve bu ahlaki görev ve sorumluluklarımızın yerine getirilmesini buyurmuşlardır.
Bu ahlaki görev ve sorumluluklarımızı şu başlıklar içinde toplayabiliriz:
- İnsanın kendi kişiliğine karşı görevleri:
- İnsanın bedensel varlığı ile ilgili görevleri.
- İnsanın ruhsal ve manevi varlığı ile ilgili görevleri.
- Takva 2) Hilim 3) Hikmet 4) İffet 5) doğruluk ve dürüstlük 6) Tevazu
- Ailede ahlaki görevler:
- Ailenin önemi.
- Eşler arasında haklar ve ödevler.
- Ana babanın çocuklarına karşı görevleri.
- Çocukların ana babalarına karşı görevleri.
- Akrabalar arasında haklar ve görevler.
- Toplumsal görev ve sorumluluklar:
- Sevgi, dostluk, kardeşlik ve birbirine her konuda güven.
- Toplumsal barış ve uzlaşma.
- İnsan haklarına saygı.
- Yaşama hakkı.
- Kişilerin şahsiyet ve onurlarının korunması.
- Özel hayatın gizliliği.
- Din ve vicdan hürriyeti.
- İş ve ticaretle ilgili görev ve sorumluluklar:
- Çalışma, üretim ve kazanmanın önemi.
- Üretim ve kazanma ile ilgili görevler.
- Harcama ve tüketme ile ilgili görevler.