“Adanalı Ziya ve Evrâk-ı Hazân” Adlı Kitaptan Bir Sayfa
Afyonkarahisar edebiyatına ve Adanalı Ziyâ’ya hizmet için Adanalı Ziya ve Evrâk-ı Hazân adlı kitaptaki hataları, düzeltmeye devam edelim.
Bu günkü fotoğrafta yer alan manzume aslında iki ayrı gazeldir. “Mefâ'îlün Mefâ'îlün Mefâ'îlün Mefâ'îlün” vezniyle yazılmış iki gazel vezin, kafiye ve bazı beyitlerinin aynı oluşu sebebiyle tek şiir gibi düzenlenmiş. Gençliğin Sesi gazetesinde iki aysı sayıda (Sayı: 2169 ve 2407) yayımlanmasından da anlaşılacağı gibi şâirler bazen, daha önce yazdıkları bir gazelinin bir iki beytini değiştirerek veya yeni bir iki beyit ekleyerek yeni bir gazel düzenleyebilirler. Ziyâ’nın birkaç gazelinde de bu durum görülmektedir.
Fotoğrafta görülen hatalı dikkatinize sunup gazelin kafiyesi üzerinde durmak isterim. Türkçemize özgü olan “-den” eki şiirin redifidir. Rediften önceki kelimeler (sâmi‘, mesâmi‘, nâfi‘, zâri‘, tâbi‘, câmi‘ ve tâli‘) kafiyenin bulunduğu kelimelerdir ve kâfiye kelimelerin sonundaki “ayn” harfidir. Bir ünsüz olan “ayn” harfi Latin harflerine aktarımda (‘) şeklinde gösterilir. Bu “ayn” harfi “ünlü” bir harf olmadığı için Latin harflerine aktarımda aşağıdaki metinde görüldüğü gibi uzun ünlü (î) olarak gösterilemez. Mesela son harfi “ayn” olan (sâmi‘) (işiten, dinleyen) başka, son harfi uzun ünlü (î) olan “sâmî” (yüksek; Sâm soyundan olan; katılık; Sâmî dilleri) başkadır. İşte bütün bu incelikleri bilmemek, dikkate almamak ve şiirin anlamının bozulacağını düşün(e)memek “ihtisas” noksanlığındandır... Lütfen fotoğrafa bakalım ve hataların yayılmaması için elimizdeki kitap üzerinde düzeltiverelim:
(Şiirlerin tenkitli metni, yakında yayımlanacak olan “ADANALI ZİYA ve ŞİİRLERİ” adlı kitabımızda verilmiştir).
(YARIN DEVAM EDECEK)