“Adanalı Ziya ve Evrâk-ı Hazân” Adlı Kitaptan Bir Sayfa
Bugünkü yazımızda dipnotunda, ilme ve akla mugayir, “Şiir, el yazması bir kaynaktan okunduğu için, hatalı kelimeler ve anlam kayması olabilir. Okunamayan bölümler .... olarak geçilmiştir” ifadesinin bulunduğu sayfanın fotoğrafını verip özet olarak değerlendirmek istiyorum.
Osmanlıca Türkçesi olmadığı için okuyamamanın, doğru okunamadığı için kelimelerde oluşan anlam kaymasının cezasını “kaynağın el yazması oluşu”na bağlamak hiçbir vicdan ve akla sığmaz. Her mesleğin bir ihtisası, her işin bir ehli var... Ziyâ’ya, edebiyatımıza, Afyonkarahisarımıza yazık değil mi... Neyse, Allah nasip etti de fark edebildiklerimizi düzeltmeye çalışıyoruz...
Birinci mısrası okunamadığı için (...........) olarak verildiği söylenen, ikinci mısrası ise tamamen yanlış okunan beyit şöyle olmalı idi:
“Ser-be-dûş-i hayretim bilmem gama me'men miyim”
Dilde yer tutmuş sipâh-ı mihnete mesken miyim”
Üçüncü beytin ikinci mısrasının sonunda (......) olarak verilen yer “reh-zen miyim” şeklinde olmalı idi.
Fotoğraftaki sayfada görülen gazelin kafiyesi “-en miyim” şeklindedir. Okunamayan kelimeler dışında; birinci beytin ikinci mısrasının “müslimînim”, dördüncü beytin ikinci mısrasının “âhen temenniyim”, beşinci beytin ikinci mısrasının “sûzan mıyım?” şeklinde, kafiye düzeni dikkate alın(a)madan yazılmaları, metni kuranın, Osmanlıca bilmediğinin yanında şekil ve kafiyesi bilgisinden de mahrum olduğunu gösterir. Fotoğrafta görüldüğü gibi 12 mısradan tek biri doğru kurul(a)mamış, şiir gerçekten katledilmiştir.
Gazelin vezni: “Fâ'ilâtün Fâ'ilâtün Fâ'ilâtün Fâ'ilün”dür. Eğer vezin bilgisi olsa idi bazı hatalı okumalar düzelebilir, ikinci beytin ikinci mısrasının başındaki “Benimdir” okunuşu “Ben midir” şeklinde okunabilirdi.
Bu hataların oluşması; Osmanlıca, vezin, şekil, kafiye, dil, anlam bilgisi, kısacası “ihtisas” noksanlığı değil de “kaynağın el yazması oluşu”ndan öyle mi? Bu yanlış okumaların tek suçlusu gösterilen “kaynağın el yazması oluşu” bizim için sağlam bir metin kurmada rehber olmuştur. Bu el yazması mecmuayı oluşturan dedemizin ruhu şad mekânı cennet olsun. (Yarın gazelin okunuşu ve el yazması metni verilecektir).
(Şiirin tenkitli metni, yakında yayımlanacak olan “ADANALI ZİYA ve ŞİİRLERİ” adlı kitabımızda verilmiştir).
(YARIN DEVAM EDECEK)