“Adanalı Ziya ve Evrâk-ı Hazân” Adlı Kitaptan Bir Sayfa
Bugünkü yazımızda, fotoğrafı verilen sayfadaki “Gazel” metninde görülen hatalar üzerinde duracağız. Çalışmada belirtilmeyen vezni Fâ'ilâtün Fâ'ilâtün Fâ'ilâtün Fâ'ilün olan “Gazel”, dipnot bilgisine göre Afyonkarahisar edebiyatı ve kültürü üzerine onlarca eseri bulunan Afyonkarahisar’ın has evladı ve sevdalısı Sayın İrfan Ünver Nasrattınoğlu’nun bir çalışmasından alınmıştır. Gazete ve dergilerde Latin harfleriyle yayımlanan yazılarda çeşitli sebeplerden oluşmuş önemli hatalar bulunabilir.
Yeni yapılan bir çalışmada, faydalanılan metinde bulunabilecek hataların fark edilip düzeltmesi ve bunların dipnotlarda gösterilmesi gerekir. Aksi takdirde, zaten yayımlanmış olan bir şiirin -hatalarının düzeltil(e)meden- aynen alınıp yayımlanmasının gereği ve manâsı yoktur; hatta -hataların yayılmasına sebep olunduğu için- faydadan çok zararı vardır.
Ziyâ ve şiirleri üzerine yaptığımız çalışmada, “Edebiyât: Üstâd-ı belâgat-pîrâ Adanalı Ziyâ Beyefendi tarafından ihsân buyrulmuştur-Gazel” başlığı altında (Ma‘ârif, Nu. 23, 11 Rebî’ülevvel 1314/8 Ağustos 1312, s. 513) neşr edilen Arap harfli nüshadan hareketle metnini kurduğumuz gazel, merhum İsmail Hızal’a ait bir defterde de (Ferdâ, 30 Mart 1918'den) "Üstâd ı-sahn-ı âferin tevâzuu âyin Celâlettin Beyefendi Hazretlerinin nazargah-i irfanpenâhîlerine" başlığı altında Hızal’ın Latin harfli el yazısı ile -yer yer eksik ve hatalı şekilde- yer almaktadır.
Bu bilgilere ilaveten söz konusu gazelin yazılışında görülen hataların bazılarını (parantez içinde doğru okunuşları ile) vermek isterim: “Mehnet âteş” (Mihnet-âteş); “mevcurur” (mevc urur); “hâre” (hâra); “teellüm” (te’ellüm); “bülbül-ü şeydâ” (bülbül-i şeydâ); “cennet-i âlâ” (cennet-i a‘lâ); “Dâm-ı tezvîri riyâtâb-ı denîdir elhazar” (Dâm-ı tezvîr-i riyâ tab'-ı denîden el-hazer); “sehbâ” (sahbâ); “Sarsar-i kahr olsa a’dâ inhirâf Ziyâ” (Sarsar-ı kahr olsa a'dâ inhirâf etmem Ziyâ); “Sâbitim dest-i kazâda gûh-i pâbercâ gibi” (Sâbitim deşt-i kazâda kûh-ı pâ-bercâ gibi).
(Şiirin tenkitli metni, yakında yayımlanacak olan “ADANALI ZİYA ve ŞİİRLERİ” adlı kitabımızda verilmiştir).
(YARIN DEVAM EDECEK)