KURULUŞUNUN 96.YILINDA
DİYANET İŞLERİ BAŞKANLIĞI
3 Mart 1924
Tarihçe;DİYANET İŞLERİ BAŞKANLIĞI
3 Mart 1924
Tarih: 3 Mart 1924. Devletin kurucu iradesi iki başkanlık ihdas etti. Birisi Genel Kurmay Başkanlığı ikincisi de Diyanet İşleri Başkanlığı.. Yeni bir devlet kurulurken ihtiyaca göre şekillenmeler ve görev tanımları da yapılmıştır. Başkanlığımız bir çok kurumda olduğu gibi Osmanlı devletinde var olan bir kurumun,Şeriyye ve Evkaf Vekaletinin yerine kurulmuştur. İlk başkan (reis ) Rifat Börekçi. Şu an görevde olan Prof.Dr. Ali Erbaş hocamız 18. Başkanımızdır.
Kuruluşundan 1950 yılına kadar geçen süre ve sonrasında da yaşananlar, ülke tarihi kadar Başkanlığın tarihi içinde önemlidir. İhtilaller ve 28 Şubat gibi ülke olarak yaşadığımız sıkıntılı dönemlerde Başkanlığımızda zor zamanlar geçirmiştir. Ama bir Başkanımızın tespit ettiği üzere devlet ile milleti arasında sıkıştığında kurumumuz daima milletini tercih etmiştir. Başkanlık tarihi ile beraber din eğitimi veren kurumların geçirdiği evreler, ilahiyat fakülteleri ve yüksek islam enstitülerinin açılması süreci de önemlidir. Ezanın Türkçe okunması ( 1932 / 1950), camilerde görev yapacak personelin yetiştirilmesi, Kur’an kurslarının açılması ve dahabirçok sancılı konular geçmiştir.
Yine bir süre Başkanlık makamı hariç tüm personelin kadrolarının vakıflar genel müdürlüğüne aktarılması ve yine “Diyanetin tapu kadostrogenel müdürlüğünden ne farkı var”?türü söylemler kurumun çektiği sıkınlar ve çalkantılar için birer örnektir. Üçümcü Başkan Ahmet Hamdi Akseki ve devamında nöbete gelen başkanlar kurumu koruma adına ciddi zorluklar yaşamıştır. Sekizinci Başkan İbrahim Bedreddin Elmalı hocanın Tunus ziyareti ve sonrasında yaşanan problemler başkanlık tarihi açısından son derece önemlidir.
Teşkilat Yapısı;
Başkanlığımızınmerkez , yurtdışı ve taşra olmak üzere üç temel bölüm vardır. En yüksek karar alma ve danışma organı ise Din İşleri Yüksek Kuruludur. Şu anda beş başkan yardımcılığı bunlara bağlı genel müdürlükler ve daire başkanlıkları ve bağlı birimler ile merkez teşkilat hizmetlerini yürütmektedir. Taşrada il ve ilçe müftülükleri ile eğitim merkezi müdürlükleri, yurtdışında ise din hizmetleri müşavirlikleri ve ateşelikleri ve bunlara bağlı cami görevlileri ile de yurtdışı hizmetleri yürütülmektedir.
Cami görevlilerimiz günde beş vakit insanımızın hizmetinde, kur’an kursu öğreticilerimizde her yaştan insanımızın kur’an-ı kerim öğrenmeleri ve dini bilgilerini güçlendirmeleri için çalışmalarına devam etmektedirler.
Kurumdan Beklentiler Diyanetin Önemi ;
Her kurum için öncelikler vardır. Diyanet gibi ülke için son derece önemli olan bir kurum için de öncelikli konu yetiştirilecek personelin kalifiyesidir. Toplumu din konusunda aydınlatacak kişilerde elbette öncelikle akademik başarı aranır. Ama bununla sınırlı kalmaz ve kalmamalıdır. Ağırlık olarak cami / mihrap hizmetinde üç temel husus vardır: bilgi, ses ve temsil.
Diyanet işleri başkanlığının yürüttüğü temel hizmetler ilgili kanunda belirtildiği üzere İslam Dininin inançları, ibadet ve ahlak esasları ile ilgili işleri yürütmek, din konusunda toplumu aydınlatmak ve ibadet yerlerini yönetmek üzere; Cumhurbaşkanlığına bağlı Diyanet İşleri Başkanlığı kurulmuştur. Bu itibarla başta camiler olmak üzere, kur’an kursları, fetva, irşat, hac ve umre görevini yapan vatandaşlarımıza rehberlik yürüttüğümüz görevlerin başında gelmektedir.
Diğer taraftan başta adalet bakanlığı olmak üzere değişik kurumlarla yapılan protokoller gereği bir çok kurumlarla işbirliğimiz devam etmektedir. Üniversite öğrenci yurtları, hastaneler, cezaevleri, çocuk sevgi evleri, kadın sığınma evlerine personelimiz bir program dahilinde hizmet götürmektedir.
Cami hizmetleri için ayrı bir bölüm açmamız gerekir. Çünkü bizim temel hizmet alanımız camiler ve mescitlerdir. Bugün ülkemizin en uzak ve yerleşim olarak nüfusu en az olan yerlerde bile bizim arkadaşlarımız özveri ile görev yapmaktadırlar. Camilerde görev yapan personelimizden toplumun her kesimi istifade eder, ve hemen hemen herkes çok nitelikli bir görev bekler. Yukarıda da belirttiğim gibi cami hizmetini yürüten bir arkadaşımız için üç temel konu önemlidir. Ama bu konuda kabiliyetli ve başarılı olan bir arkadaşımızın cami hizmetine yönelmesi için toplum ve devlet olarak tedbir almak zorundayız.
Başkanlığımız toplumun her kesimine sağlıklı bir din hizmeti sunmak için her hangi bir mezhep veya meşrebi esas almaz. Bu itibarla toplumu birleştirici bir asli görevi vardır. Cami hizmetleri ve diğer hizmetler şeffaf, mevzuat dahilinde ve denetime açıktır. Bunun getirdiği bir güven unsuru vardır. Özellikle toplumumuzun zor zamanlarında kurumun varlığı ve önemi bir kez daha ortaya çıkmıştır. İyi niyetli de olsa kurumun kaldırılmasını savunanlar başkanlığın yerine neyin veya hangi sistemin konulacağını ifade edememektedirler.
Başkanlığımız Din İşleri Yüksek Kurulunun fetva ve kararları din güvenliği açısından son derece önemlidir. Ferdi konular tartışma konusu olabilir. Ama genel çizgi kurulduğu günden bu tarafa sağlam duruşunu sergilemesidir. Toplumun ortak vicdanını ifade etmektedir. En zor zamanlarda bile ilmi sorumluluğu esas alarak söylenmesi gerekenleri söylemiştir.
Din hizmetini sunan kişilerden toplumun beklentisinin yüksek olması güzel bir tavırdır. Ama her çalışma alanında olduğu gibi din hizmetini yönlendireceğimiz neslin üzerinde iyice durulmalı, mihrap ve minber gönüllülerinin yetişmesi için toplum olarak emek vermeliyiz. Sadece okulların sayılarının istatistiki olarak çoğalması gibi maddi şeylerle yol almak mümkün değildir. Bu sahaya yönlendirilecek gençlerin motive edilmesi, karşılaştıkları problemlerde moral verici tavırlar sergilenmesi de önemlidir. Mesela, köye yeni gelmiş genç bir imamın elinden tutmak, görevi ile alakalı hitabımızda “hocam” veya “hoca efendi “ hitabını kullanmak, caminin varsa bir eksiği ile alakalı “ hocam kolay hallederiz “ yaklaşımında bulunmak son derece önemlidir.
Vefa ve Rahmet
Başkanlığımızın kuruluşundan bu tarafa hizmet verip ahirete irtahal edenleri rahmetle, hayatta olanları da şükranla anıyoruz. Elbette Peygamber efendimizden günümüze vefat eden tüm ilim ehli ve mihrap görevlilerini de bir kez daha rahmetle anıyoruz.
Şükrü KABUKÇU
Afyonkarahisar İl Müftüsü
Afyonkarahisar İl Müftüsü