ŞÜKÜR: NİMETLERİN KADRİNİ BİLMEK
Ziyâd, Mugîre"nin (ra) şöyle dediğini işitmiştir:
“Hz. Peygamber (sav) ayakları (ya da bacakları) şişinceye kadar (gece) namaz kılardı. Bu durum hakkında ona bir şey söylendiğinde, "Şükreden bir kul olmayayım mı?" derdi.” (B1130 Buhârî, Teheccüd, 6)
İsrâiloğulları içerisinde cildi alacalı, kel ve kör üç kişi vardı. Allah bunları imtihan etmek istedi ve onlara bir melek gönderdi. Melek, derisi alacalı olan adama geldi ve en çok istediği şeyin ne olduğunu sordu. Adam, güzel görünümlü bir cilt istediğini, çünkü insanların, mevcut görüntüsüyle kendisini çirkin bulup ondan iğrendiklerini söyledi. Bunun üzerine melek, adamın vücudunu sıvazladı ve şifa bulan adamın çirkinliği gitti. Ona çok güzel bir renk ve hoş bir görünüm verilmişti. Daha sonra melek ona en çok hangi malı sevdiğini sordu. Hastalıktan kurtulan adam, deveyi sevdiğini söyleyince, ona on aylık gebe bir deve verildi. Melek, devenin onun için hayırlı olmasını temenni ederek adamın yanından ayrıldı ve başı kel olan adamın yanına gitti. Ona da en çok istediği şeyin ne olduğunu sordu. O da kendisinden kelliği giderecek güzel bir saç istediğini söyledi. Melek onun başını sıvazlar sıvazlamaz kellikten eser kalmadığı gibi çok güzel saçları da oluverdi. Melek ona da en çok hangi malı sevdiğini sordu. O, ineği sevdiğini söyleyince, kendisine gebe bir inek verildi. Melek bu adama da bahşedilen ineğin hayırlı olmasını temenni ederek yanından ayrıldı. Melek son olarak âmâ olan adamın yanına geldi ve dünyada en çok istediği şeyin ne olduğunu ona da sordu. O, görmeyen gözlerinin açılmasını ve böylece insanları görmek istediğini söyledi. Melek adamın gözlerini sıvazladı ve adam görmeye başladı. Ardından daha öncekilere sorduğu gibi ona da hangi malı çok sevdiğini sordu. Adam koyunları sevdiğini söyleyince, kendisine kuzulu bir koyun verildi.
Bir müddet sonra bu kişilere bahşedilen hayvanlar yavruladı ve çoğaldı. Bu suretle birinin bir vadi dolusu devesi, diğerinin bir vadi dolusu sığırı, ötekisinin de bir vadi dolusu koyunu oldu. Aradan yıllar geçti. Melek, bu üç kişinin karşısına bir kez daha çıktı. Ama bu sefer onların karşısına çıkma sebebi, nimeti veren Allah"a karşı onları şükür imtihanına tâbi tutmaktı. Bu amaçla önce cildi alacalı olup da Allah"ın sıhhat ve mal verdiği adamın yanına geldi. Tıpkı onun eski hâli gibi hastalıklı ve yoksul bir insan suretine girmişti. Ona dedi ki, “Ben fakir biriyim. Bütün çarelerim tükendi. Yolculuğu tamamlayabilmem önce Allah"ın inayeti sonra da senin yardımınla mümkündür. Şimdi ben, sana güzel bir renk, güzel bir görünüm ve mal veren Allah rızası için, senden bir deve istiyorum. Bu sayede yolculuğumu tamamlayayım ve memleketime ulaşayım.” İnsan suretindeki meleğin isteklerini dinleyen adam, “(İyi ama malımda) hak sahipleri çoktur.” diye cevap verince, melek ona, “Sanki seni tanır gibiyim. Sen insanların iğrendiği, cildi alacalı olan kişi değil miydin? Fakir olduğun hâlde Allah bu malı mülkü sana vermedi mi?” diye sordu. Meleğin sorularına karşılık adam, “(Hayır) yemin olsun ki bu mal mülk bana atalarımdan miras kaldı.” dedi. Melek de ona cevaben, “Eğer sen yalan söylüyorsan Allah seni eski hâline döndürsün!” dedi ve oradan ayrıldı.
Sonra kel olan adamın yanına kel bir insan suretinde gitti ve aynı şeyleri söyledi. Bu adam da alacalı adamın yaptığı gibi meleğe yardım etmeyi reddetti. Melek de ona, “Eğer sen bu sözlerinde yalancı isen, Allah seni eski hâline döndürsün!” dedi.
Ardından âmâ bir insan suretine girerek eskiden âmâ olan adamın yanına giden melek, ona dedi ki, “Ben garib bir yolcuyum. Yolda kaldım. Önce Allah"ın, sonra senin yardımınla ancak gideceğim yere ulaşabilirim. Şimdi ben, sana görme kabiliyetini bahşeden Yüce Allah"ın rızası için, senden bir koyun istiyorum ki ondan istifade ederek gideceğim yere ulaşabileyim.” Meleğin bu isteği üzerine âmâ olup da Allah"ın sıhhat verdiği adam dedi ki, “Evet ben gerçekten kördüm. Allah bana görme kabiliyetini bahşetti. Fakir idim, beni zenginleştirdi. (İşte koyunlarım!) Dilediğin kadar al. Allah"a yemin ederim ki, bugün Allah rızası için benden alacağın hiçbir şeyde sana sınır koymam.” Bunun üzerine melek ona, “Malın senin olsun. Siz imtihan edildiniz; neticede Allah senden razı oldu; diğer iki arkadaşın ise Allah"ın gazabına uğradılar.” dedi. (B3464 Buhârî, Enbiyâ, 51)
Her nimet bir imtihan vesilesidir. Nimeti vereni hatırlamak ve ona teşekkür etmek, hem nimeti artırır hem de bereketlendirir. Nimeti vereni tanımamak ve nimetin asıl sahibini unutmak ise küfrân-ı nimet yani nimete karşı nankörlüktür. Allah Resûlü, insanın acziyetini, varlıklı hâlini, şükür edip etmeme durumunu çarpıcı bir misalle arkadaşlarına anlatmıştır.
NOT: Bu yazı Diyanet İşleri Başkanlığı yayınlarından olan Hadislerle İslam adlı eserden alınmıştır.
TARİHE İZ BIRAKANLAR
BİRÛNÎ (973-1061)
Astronomi, matematik, fizik, tıp, coğrafya, tarih… Birçok alanda önemli eserler veren, Türk-İslâm ve dünya tarihinin en tanınmış ilim adamlarından biri.
“Üstadım” dediği matematikçi Ebû Nasr İbn Irâk’tan Öklit geometrisiyle Batlamyus astronomisini; Abdüssamed el-Hakîm’den de çeşitli dersleri aldığı ifade edilse de daha çok kendi kendini yetiştirmiş bir âlim.
İlk rasadını henüz 17 yaşında iken yapan, aynı yaşlarda yarım derecelik bölümlere ayrılmış bir çember ile şehrin enlem derecesini hesaplayan, 22 yaşında ise çapı 8 m. olan bir astronomik çember hazırlayan bilim adamı.
Öklid’in Unsurlar adlı eseriyle Batlamyus’un el-Mecisṭî’sini Sanskritçe’ye çevirmesiyle Hintli bilginler üzerinde şaşkınlık ve hayranlık uyandıran bir etkiye sahip…
Çağdaşı İbn Sînâ ile sayfalarca ilmi tartışmaları ikisini de İslam Medeniyetinde zirveye taşımıştır.
“Bîrûnî asrı” olarak nitelenen Ortaçağ’da; gözlem ve deneyi matematik diliyle açıklamaya verdiği önem ve ilmî metodoloji titizliğiyle modern çağda halen yaşayan bir alim...
FIKIH (BİR SORU-BİR CEVAP)
Ticaret malının zekâtı nasıl hesaplanır?
Kâr amacıyla alınıp satılan mallara “ticaret malları” denir. 80,18 gr altın değerinde ticaret malına sahip olan kişinin, nisab miktarı mala sahip olmasının üzerinden bir yıl geçmesi hâlinde, kırkta bir (%2,5) oranında zekâtını vermesi gerekir.
Zekât, diğer şartlar yanında, hakikaten veya hükmen elde mevcut bulunup üzerinden bir yıl geçen maldan verilir. İleride sağlanması muhtemel artışlar zekâtın hesaplanmasında dikkate alınmaz. Ticaret malları için de aynı ilke geçerlidir. Bu itibarla, ticaret malının zekâtı verilirken, satıldığı takdirde elde edilecek kâr dikkate alınmadan sanki malın aynından (bizzat kendisinden) zekât veriyormuş gibi zekâtın verileceği tarihteki maliyet değeri esas alınır.
Ticaret mallarının zekâtı, malın değeri üzerinden hesaplanıp parayla verilebileceği gibi, malın kendi cinsinden de verilebilir.
Din İşleri Yüksek Kurulu FETVALAR, DİB Yayınları, 2. Baskı, İzmir, Aralık-2018, s. 239.
HER GÜNE BİR KİTAP
Kitabın Adı : Hadislerle İslam, 7 Cilt
Yazar : Kolektif
Yayınevi : Diyanet İşleri Başkanlığı
Hz. Peygamber’in hikmet ve rahmet dolu dünyasını keşfetmeye davet eden bir hadis külliyatıdır. Allah Resul’ünün (s.a.s) hakikat çağrısına kulak vermek, onun (s.a.s) imanına, ibadetine, ahlakına, örnekliğine, değerlerine, beşeri münasebetlerine tanıklık etmek için kaynak bir eserdir.
BİR AYET-BİR HADİS
“Ey iman edenler! Kendinizi ve ailenizi, yakıtı insanlar ve taşlar olan cehennem ateşinden koruyun…” (Tahrim, 66/6)
“Kıyamet gününde hiçbir kul, ömrünü ne için tükettiği, bilgisiyle ne yaptığı, malını nereden kazanıp nerede harcadığı ve bedenini neyle yıprattığı konusunda hesaba çekilmedikçe bir yere kıpırdayamayacaktır.” (Tirmizî, Sıfatü’l -Kıyame, 1)
