LEON HANCIYAN
İstanbul Ermeni cemaatinden yetişen,ömrünün sonlarında ihtida edip Müslüman olan ünlü bestekâr. Aynı zamanda hanende, kilise mugannisi, sâzende ve musiki hocasıyı. Bazı kaynaklarda çeşitli tarihler gösterilmiş olmasına rağmen, kendi ifadesine göre 1833 yılında doğdu 1947 yılında,114 yaşında öldü. Lavtacı Nazaret ile musikişinas Efik'in oğluydu.
Musikide ilk derslerini Papaz Kapriyel'den aldı. Dönemin geçerli nota sistemi olan Hamparsum'u öğrendi. Gençliğinde üçü de Dede Efendi'nin talebeleri olan Zekâi Dede, Mutafzade ve Yağlıkcızade'den ders aldı. Dellalzade'den de ders gördüğünü, hatta Dede Efendi'yle bile tanıştığını ifade etmiştir.
Devrin tıp fakültesi olan Mekteb-i Tıpbiye'nin son sınıfından ayrılıp sağlık subayı ve eczacı olarak 1877-1878 Osmanlı-Rus savaşı'na katıldı. Bulgaristan, Romanya ve Mısır'da prens ve şehzadelerle başka devlet ileri gelenlerine musiki öğretti.
II. Abdülhamid döneminde gittiği Sofya Konservatuvarı 'nda Türk Musıkîsi dersleri verdi.1908 'de II. Meşrutiyet 'in ilanıyla döndüğü İstanbul'da Şark Musiki Cemiyeti 'nin başkanı oldu.Türk Tiyatrosu'nun temel kurumu olan Darülbedayi ile ilk resmi konservatuarımız olan ve Cumhuriyet döneminde İstanbul Belediye Konservatuvarı adını alan Darülelhan'ın kurucuları arasında yer aldı.
Darülelhan,Darüttalim-ı Musiki ve Musiki-i Osmani gibi resmi veya sivil kurumlarda hocalık yaparak çok sayıda musikicinin yetişmesini sağladı.
Ud,piyano,keman çalan ve özel derslerde veren Hancıyan,hâfızasında taşıdığı eserlerin çokluğu ile ünlüydü.19.yüzyılın sonları ile 20.yüzyılın başlarında yaşamış bestekârların eserleri için en sağlam kaynaklardan biriydi.
Özellikle Hacı Arif Bey'in bilinen eserlerinin büyük bölümü için kaynak kişiydi.1990 yılında hayatta olan son öğrencisi Muharrem Tunçarslan tarafında İstanbul Devlet Klasik Türk Müziği Korosu 'na bağışlanan ve varlığından daha önce haberdar olunmayan defterinde,bilinmeyen çok sayıda klasik eser ortaya çıktı.
Musiki meclislerinin aranılan bir siması olan Leon Efendi İstanbul musikisi 'nin son Osmanlıları diye değerlendirilen Lemi Atlı,Refik Fersan ve Suphi Ziya Özbekkan'ın da hocasıydı.
Hancıyan, ın, kaderin garip bir tecellisiyle,başka bestekârlardan naklettiği binlerce esere rağmen, sayısının yüzlerce olduğu bilinen kendi eserlerinden ancak 40 kadarı Türk Musıkisi repertuarına ulaşabildi.
1947 yılında ömrünün sonlarında ihtida edip Müslüman olarak ölen, fakat bir karkaşa sonucu Ermeni Mezarlığına defnedilen Leon Hanciyan'ın musikimize katkıları büyüktür.
Bazı eserleri,
Bugün ey meh senin ile gidelim.
Can gâm-ı aşkınla perişan gezer oldum.
Bilmem ki safa neş'e bu ömrün neresinde
Kaynak:İstanbul 'un 100 musikişinas,Mehmet Güntekin.