Modern Evliya Çelebi
Aslında başlığımızı kısaltarak yazdık. Konu çalışmayı, güzel giyinmeyi, gezmeyi, yardımlaşmayı seven kardeşim Münir Özsoy’a, benim yaptığım bir tanımdı başlığımız. Günümüzün Modern Evliya Çelebisi Münir Özsoy tanımı.
İskandinav ülkelerine yaptığı geziden yeni dönen kardeşimle, gezinin kritiğini yapıyoruz. Benim de makina alımıyla ilgili 1994’lü yıllarda, 10 gün civarı kaldığım Norveç, süre içinde daha da gelişmiş, zenginleşmiş. Kardeşimin verdiği yeni bilgilere şaşırıp kalıyoruz.
Norveç Kuzey Kutup noktasına yakın, Türkiye’nin yarısı yüzölçümüne, 10 milyon civarı nüfusa sahip, dünyanın en gelişmiş, zengin, insanlarının büyük çoğunluğunun mutlu olduğu, demokrasisi, ekonomisi, sanayisi, kültürü çok gelişmiş bir ülke.
Norveç topraklarının yarısından fazlası karlarla, buzlarla kaplı. Tarım, hayvancılık şansı yok. Peki nasıl sağlamış bu muhteşem gelişmeyi Norveç. İnsan’a, çevreye, hukuka, demokrasiye bağlı, saygılı adil bir demokratik düzenle. Örnek fert başına milli gelir 54 bin dolar. Bizim tam 6 katımız.
Peki nasıl sağlıyor bu zenginliği: Önce petrol var ama, gelirin %5’ini kullanıyor. %95 yedek bir fonda tutuyor. Nedeni dünyada veya ülkesinde patlayacak bir ekonomik krizde ani kullanılacak kaynak olarak elinin altındaki fonla, ekonomik dengeleri teminat altına alıyor Norveç.
Böylesi ekonomik tedbiri, gücü olan ülkede cari açık, enflasyon, faiz, dolar, borç, bütçe yetmezliği krizleri yaşanır mı? Ekonomist olmaya gerek yok. Bakkal Mehmet Ağa da bilir sonucu. Kesinlikle olmaz.
Sağlıklı demokratik, sosyal, ekonomik yapısı beraberinde rejime, insana, çevreyi saygıyı bağlılığı, dolayısıyla da insanlara refahı, mutluluğu, sağlam güzel bir medeni yaşamı, kültürü getirmiş Norveç’de.
Topraklarının %50’den fazlası karlarla, buzlarla kaplı. Tarım, hayvancılık üretim (balık hariç) yok denecek kadar az. Fakat sanayi gelişmiş, dünyaya teknolojik ürünler satıyor. Uluslararası markaları var. Telekominikasyonda, çelikte en zengin alt yapıya, sanayi’ye, üne, teknolojiye sahip.
Kardeşim Münir teşhisi tam koyuyor. Çok sağlam gelişmiş bir parlamenter rejimi, insanı ön planda tutan demokratik, hukuki yapısı tüm gelişmelerin temelini oluşturuyor.
Münirler Norveç’deyken Anayasa Bayramları varmış. Anlattığına göre adeta demokrasi şöleni, bayramı şaşırtıcı güzelliğinde, gücünde kutlamışlar Anayasa Bayramlarını.
Bizdeki salon toplantıları, hukuk söylentileri içinde kalan bazen siyaset, demokrasi, hukuk tartışmaları manzaralı Anayasanın hayata geçiriliş yıldönüm toplantılarının, kutlamalarının Norveç’le mukayesesini yaptığımızda, Norveç Anayasası kutlama toplantılarını anlatılanları dinleyerek yazdıktan sonra nedenini, niçinini bir kritik edelim, ders çıkaralım lütfen.
Anayasa kutlamalarını adeta demokrasi şöleni şeklinde kutluyorlar. Kardeşim izlemiş şaşırmış kalmış. Caddeler, bulvarlar, binalar, parklar, bahçeler kutlamalar için özel hazırlanmış. Bayraklarla, çiçeklerle donatılmış. İnsanlar derseniz milli bayramları aşan ciddiyetle, saygıyla törenlere katılmışlar. Kadın, erkek özel siyah elbiselerle, çocuklar dahi beyaz gömlekle, papyonlarla, parlak siyah ayakkabılarla ciddi, süslü, özel ilgi manzarasını tamamlıyormuş törenlerde.
Peki ne var bunlarda. Sağlıklı demokrasinin, hukukun üstünlüğünün, insan haklarının sağladığı güçle, onun ürünü zenginlik, refah ve mutluluk var. Demokrasi ekonominin en büyük gücü, kaynağı. Onu görüyoruz Norveç kutlamalarında. Biz Modern Evliye Çelebi kardeşim Münir Özsoy’la seyahat izlenimlerinden bu sonucu çıkardık, sizler de değerlendirin bir düşünün lütfen.