Özelleştirme Sonrası Tütün
Yazıma Kanuni Sultan Süleyman’ın ünlü sözüyle başlamak istedim.
“Halk içinde muteber bir nesne yok devlet gibi.
Olmaya devlet cihanda, bir nefes sıhhat gibi.”
Tütün ve tütün ürünleri sağlığa zararlıdır, sanırım aksini iddia edecek kimse yoktur. Devletler vatandaşlarının sağlığını düşünür, kendi eliyle vatandaşlarını zehirlemez. İşte ülkemiz’de buna göre hareket edip sigara ve tütün üretiminden çekildi, yani gelişmiş ülkelerin yaptığını yaptı.
Üretici kimliğinden kurtulup düzenleyici kimliğine büründü. Vatandaşlarının sigara kullanma oranını azaltmak için sigarada vergi oranını %85’e çıkardı. Vatandaşlarımı zehirlemeyeyim, zehirlenmelerine engel olayım dedi. Buraya kadar her şey olması gerektiği gibi.
Fakat halk sağlığına yönelik yapılan bu özelleştirme sonucu tütün tarımı yapan binlerce kişi işinden oldu. TEKEL’i satın alanlar yerli tütün kullanımını azalttılar. Eskiden devlet, destekleme alımları yaparak üreticiyi koruyordu. Şimdi bu haliyle korumasız kalan üreticilerin çoğu tütün üretmekten vazgeçtiler.
Dünyanın en kaliteli tütünü olan Şark tütünü artık piyasayı yabancı tütünlere bırakmaya başladı. Sigarada ki vergi oranı yüksek olduğundan sigara bağımlıları alternatif yollara başvurdular, yani açık tütüne ve kaçak sigaraya. Fakat bunların çoğunun nereden geldiği belli değil. Dolayısıyla paranın nereye gittiği de bilinmiyor.
Tütün ve tütün ürünleri ihracatının 2017 yılında rekor seviyede olması bizleri aldatmasın. Bu artış tütün üretimi ve ihracatında ki artıştan değil, sigara ihracatında ki artıştan kaynaklanıyor. Sigara ihracında ki artış ise kaçak sigaranın artmasından dolayı.
Ülke içinde kaçak sigara artınca üreticilerde ürettiklerini dışarıya satıyorlar. Ülkemiz’de sigara üretimini yabancı sermayeli şirketler yapıyor doğal olarak pastadan büyük parçayı yabancılar alıyor. Yani sayısı gittikçe azalan çiftçilerimizin cebine giren devede kulak, sadece zenginler daha da zengin oluyorlar.
Bence, devletimiz yine tütün üretmesin, ama üreten kişilere de destek vermeli. Yabancı şirketler değil çiftçilerimiz kazansın. Tarım daha fazla desteklensinköyden kentegöçler azalsın, işsizlik artmasın. Ve en önemlisi de parasının nereye gittiği belli olsun. Kaçak sigara vergi, haksız kazançlarlar önlenmiş olsun...