Basralı Hasan Basri hazretlerinin torunudur. Seydiler'deki Hasan Basri Hz’lerinin babası Zeydinli Selehattin olup Peygamber Efendimizin (S.A.V.) yedinci veya dokuzuncu kuşaktan torunudur. Anne adı Ümmü Mümin’dir. Geldikleri yer Horasan'dır. Horasan tarihte İran'ın kuzeydoğusunda yer alan çok geniş coğrafi bölgenin adıdır. Günümüzde toprakları 3 parçaya bölünmüştür. Merv, Nesa Serahs Yöresi, Türkmenistan Belh ve Herat Yöresi, kalan kısmı da Afganistan-İran sınırları içinde yer alır. Elimizdeki H. 734 M. 1333 tarihli icazetnameye göre de künyesi Hasan Basri Habib'tir. Hoca Ahmet Yesevi'nin talebesi olan Horasan evliyalarındandır. İlk ışık Hoca Ahmet Yesevi tarafından Horasan'da yakılmıştır. Hoca Ahmet Yesevi tarafından denilmiştir ki; Anadolu'ya gidin yurt edinin buyurmuştur. Bu söze riayet ederek kırk evliya Anadolu'ya gelir. Anadolu beylikleri ile işbirliği yaparak hizmet verirler. O günkü şartlarda Afyonkarahisar toprakları Germiyan beyliğine bağlı idi. Beylik tüm evliyalara kolaylık sağladı. Hasan Basri Hz. tıp tahsilini Halep'te almıştır. İcazet aldığı hocaların isimleri El-Kaddasi, şeyh Osman, şeyh Yusuf Dımışk, şeyh İsa er rumuz, şeyh Ahmet el Hadimi, El Hatip, Selman El Şahdin Bade, hocalarından icazet aldıktan sonra Sivrihisar'a geçmiştir. Seyyid Nureddin Hz’lerinin yanına uğramışlar. 4 arkadaş buluşmuşlardır. Bunlar; Hasan Basri Hz. (Seydiler kasabası), Karacaahmet Hz. (Karaahmet Köyünde) , Balı Sultan Hz. (Işıklar Kasabası) ve Yar Geldi Sultan Hz.’dir (Göynük Köyü). Daha sonra da Karahisar'daki görev yerlerine hareket etmişlerdir. Karahisar sahibe ulaştıklarında kalenin etrafını gezerken namaz vakti gelmiş, içmek ve abdest almak için su aramışlar ancak bulamamışlar. Karacaahmet Sultan kılıcını çekerek ve yüksek bir kayaya burada su olucak diyerek kayaya kılıcını vurunca su fışkırır. Sularını içer, abdestlerini alırlar namazlarını kılarlar. Bu su da ümmeti Muhammed’e hediyemiz diyerek ayrılırlar. Bu suya ve mahalleye buna istinaden Olucak Mahallesi ve Olucak Çeşmesi adı verilir.
Hasan Basri Hz. Eski adı İnlüce olan şimdiki adı Seydiler Kasabasına müritleri ile yerleşir. Geldiklerinde köyde suya ihtiyaç olduğunu görür. Elindeki asasını yere vurur ve su fışkırır. Böylelikle su ihtiyacı karşılanmış olur. Çeşme hali hazırda Köyün ortasında bulunmakta olup Hasan’ı Basri Hz.’lerinin köye bir hediyesi olarak günümüzde hala akmaktadır. Hasan Basri Hz.’leri Köye yerleştikten sonra vakfını kurar ve çalışmaya başlar. Seydiler Köyü halk arasında daha çok tanınmaya başlar. Vakıf faaliyeti olarak Hasan’ı Basri Hz. Cami, hamam, şifahane ve aş evi inşa ettirmiştir. Başta eğitim öğretim olmak üzere, tarımla, hayvancılıkla, ağaçlandırma hizmetlerinde bulunulmuştur. Kuduz hastalığının yaygınlaştığı dönemlerde kendine has doğal yöntemlerle tedaviye başlamıştır. Kimseden ücret alınmadan hizmet vermeye başlayan aş evi ile yemek hizmeti hasta ve yakınlarına her türlü hizmetin bedeli Vakıf gelirlerinden karşılanırdı. Vakıf gelirlerinin önemli bir bölümü Eber Gölünün sahibinin burada tedavi olup şifa bulduktan sonra gölünden tuttuğu balıkların gelirinin %40'ını Vakfa bağışlanmasından elde edilmiştir. Gömü Köyü’nden ücretsiz öğrenim gören bir talebenin babasının 10 dönüm üzüm bağı ve tarlasını vakfa bağışlaması neticesinde Vakıf daha fazla bir gelir elde etmeye başlamıştır. Bunun dışında Bolvadin Kırık Minare yakınlarındaki Çiftlik ve araziyi, Kışlacık Köyü’nde bazı yerler ve arazilerin gelirleri de vakfa bağışlanmıştır. Ayrıca Seyyid Hasan Basri Hz’lerinin Vakıf sınırları içinde kalan 20.000 hektar arazisi ile bölgede en büyük Vakıf halini almıştır. Vakıf gelirleri ile ihtiyaç sahiplerine yiyecek, nakdi ve giyecek yardımları yapmıştır. Seyit Hasan Basri Hz. vefat ettiğinde Itır kokulu toprağa defnedilmiştir. Kendisinden sonra gelen soyu da bulunduğu Caminin avlusuna defnedilmiştir. Vefat ettikten sonra Osmanlı döneminde Vakıf faaliyetlerini sürdürmüş, Vakıf mütevelli heyeti padişah berat'ı ile atanmıştır. Vakfın son mütevelli heyeti M. 1872 tarihli Sultan Abdülaziz bin Mahmut han beraatı ile atanmıştır. Vakıflar Bölge Müdürlüğü tarafından 2012 yıllarında cami, türbe, hamam ve çeşmenin bakım ve onarım işlemleri yapılmıştır. Seyyid Hasan Basri Hz.’lerinin türbesi devamlı ziyarete açıktır.
Kaynaklar:
- Hicri 734, Miladi 1333 tarihli icazet nağme
- 608/2 Nolu defterin 127. sayfa ve 106. sırasındaki 1335 tarihli ilamı
- Karahisar sahip kadısı El Hace Muhammed Bin Ali tarafından tabiplik icazet namesi
- Hicri 1284 Miladi 1872 tarihli Padişah Abdulaziz bin Mahmut Berat'ı
- 1976-1977 yılları tapu sicil kaydı
