ŞÂHİDİ İBRÂHİM DEDE
Aslen Muğla'lı olan şahidi İbrahim dede miladi.1470- 1550 yılları arasında yaşamıştır.
Hüdâi Salih Efendi'nin büyük oğludur Hüdâi Salih Efendi'nin üç erkek dört kız çocuğu bulunmaktadır Hudâi Salih Efendi 90 yaşında miladi 1480 yılında vefât etmiştir. Mevlevi yolunda yetişen Evliyanın meşhurlarından Şahidi İbrahim dede ilk öğrenimini babasından almıştır.
18 yaşına kadar memleketi Muğla'da kalmış sonra Bursa ve İstanbul'da çeşitli ilimleri tahsil edip ilimde yetiştikten sonra.
Afyonkarahisar'da Sultan Divani Hazretleri'nin sohbetlerinde bulunarak tasavvufta kemâle ermiştir. Farsça ve Türkçe şiirler yazmıştır, Gülşen'i esrar Gülşen'i Tevhid gülşeni Vahdet adlı Mesnevi tarzında manzum eserleri vardır. Ayrıca Gülistan kitabına bir şerh yazmıştır.
Türkçe ve Farsça divanları vardır şahidi ismiyle tanınan Farsça manzum bir Lügat yazmıştır.
Bu Lügat meşhur ve muteberdir şahidi manzumesi ehli tarafından şerh edilmiş üzerine nazireler yazılmıştır.
İbrahim Bin Süleyman Ezheri tarafından Arapça'ya çevrilmiştir Abdulkadir Bağdadi ve Eğri bozlu Ahmet Selami tarafından muhtasar olarak (kısaca). Arapça'ya tercüme edilmiştir, ayrıca manzum olarak Rumca'ya da çevrilmiştir.
Gülşen-i Tevhid, adlı eseri mesnevi'nin altı cildinin her birinden yüzer beyit alıp. Tahmis etmek suretiyle yazdığı bir eserdir.
Şahidi İbrahim dede Şeyhi Sultan Divani Mehmet Çelebi'nin vefatından sonra Muğla'ya gelerek babasının tekkesinde oturmuş halkı İrşad vaaz ve nasihatla meşgul olmuştur.
Bir kaynağa göre Muğla'da vefât etmiştir ve burada Şeyh'lik yaptığı Muğla Mevlevi hanesinde, Babası'nın yanında yatmaktadır.
Semâhâne-i Edeb kitabında ise.
1550 tarihinde şeyhi'nin türbesini ziyaret maksadıyla Karahisar'a gelmiş ve burada 82 yaşında bulunduğu halde vefat etmiş.
Hocası'nın ayak ucuna defnedilmiştir.
Şâhidi İbrahim Dede'nin Gülşen-i Tevhid adlı el yazması eserinin ilk sayfası.
Süleymaniye Kütüphanesi zühdi bey kısmı 124 numarada kayıtlıdır.
Şâhidi'nin iki oğlundan biri olan Hüsamettin Efendi'nin de Farsça kaideleri muhtevi tuhfe-i Hüsami adlı bir eseri vardır.
Eserin Osmanlı müelliflerinde içinde tarih mısra'ı da bulunan örnek olarak alınmış hatimesi şöyledir.
Kilk-i sıhhatle bunı yazdı Hüsam bin Şâhidi
Okuyan tahsil-i fürs-idüp murâdına ire
Didiler gökte melâ'ik şevk ile târih ile
Şâhidi-zade hüsami yadigârına göre (993)
Diğer oğlu şuhûdi efendiyi de şeyhi Divâni Muhammed çelebiye götürmüş eski bir Mevlevi geleneği üzere 40 gün kaldıktan sonra Muğla'ya dönmüştür.
Babasının ölümünden sonra şuhudi Efendi 40 yılı aşkın şeyhlik yapmış 1591'de Muğla'da vefat etmiştir.
Kaynak:
1.Evliyalar Ansiklopedisi. T. G. Y. 1993. Cilt 11. Sayfa. 75- 77.
2.Afyonkarahisar-ı sâhib Sultan Divani Mevlevi hânesi ve Mevlevi meşhurları. Y. İlgar. 2008. Sayfa 111- 113.
3.Afyon İli Tarihi. Süleyman Gönçer.1991. Cilt 2. Sayfa 106- 107.
4.Afyon Evliyaları ve İlim Adamları.Fikri Yazıcıoğlu. 1969. Sayfa 27- 29.
5.Gülşen-i Vahdet. Y. Doç. Numan Külekçi.1996. Sayfa. 9- 12.