ÖLÇÜ VE DENGENİN KORUNMASI: TAKVA
TAKVA, Kur’an’ı Kerim’in varlık ve oluştaki, ölçü- ahenk denge yapısını korumak için bizzat Allah’ın ortaya koyduğu bir sistemdir.
Takvanın gayesi ve esası, varlıktaki dengeleri, tabiatın güzellik ve temizliğini insanın hırs, zulüm ve fesat gibi yıkıcı dürtülerinin açtığı tahribata karşı koymaktır ve korumaktır.
Kur’an’ı Kerim’in her düzeyde fesat ve zulme karşı öne çıkardığı koruyucu ve kollayıcı kavram ve sistem TAKVADIR.
Takvanın kökü olan “ VİKAYE” türevleri ile birlikte Kur’an-ı Kerim’de 250 küsur yerde geçmektedir. Bunların 17’si doğrudan takva kelimesi, 49 tanesi de takvayı sıfat edinen kişiyi ifade eden “ MUTTAKİ” sözcüğüdür. Diğer kullanımlar ise değişik isim ve fiil türevleridir.
Takva ve akrabası kelimelerinin türediği kök olan “VİKAYE” bir nesneyi sakınmak, ondan türeyen “ İTTİKA” ise bir nesneden sakınmak demektir. Aynı kökten türeyen “ TÜKA” ve “TAKVA” da sakınmak anlamındadır.
Kur’an-ı Kerim dilinin büyük ustası Isfahanlı Ragıb (ölüm:1108) takvayı hem dil açısından hem de din literatüründeki kullanımı açısından tanımlamıştır. Dil açısından: “Takva, bir şeyi kendisine sıkıntı ve zarar verecek şeyden de korumaktadır.”
Din açısından anlamı ise: “ TAKVA, benliği, korkacağı sonuçtan korunmak sakındırmaktır” veya “TAKVA, benliği, günaha düşürecek şeylerden koruyup sakındırmaktadır.”
Kur’an-ı Kerim, “korunmak” veya “sakınmakla” neyi amaçlamaktadır? Nelerden sakınmak takva içine girmektedir.
Kur’an-ı Kerim; örneğin “kötülük ve çirkinliklerden sakınmak” (16/18), “ ateşten sakınmak” (2/24,201; 3/191; Tahrim, 6); “nefsin hırs ve cimriliğinden sakınmak” (Haşr,9; Tebağün,16) fitneden sakınmak” (8/25), “ Önündekinden ve arkasındakinden sakınmak”(36/45) gibi sakınma türlerinden söz ediyor. Tüm bu örnekleri ve Kur’an-ı Kerim’deki diğer kullanımları dikkate aldığımızda şu tanıma ulaşabiliriz:
TAKVA (veya İTTİKA): Allah’ın iradesine ters düşen şeylerden sakınmak, korunmak ve diğer insanları sakındırıp korumaktadır veya fesat ve zulümle ilgili bilgileri de anımsadığımızda TAKVA’yı şöyle tarif edebiliriz:
TAKVA: Varlık, oluş, yaradılış ve insanın ölçülerini, dengelerini bozan FESAT ve ZULÜMLERE karşı bu değerleri korumakla ve aynı zamanda FESAT ve ZUKÜMDEN korunmaktır.
Anlaşılan odur ki, TAKVANIN biri, insanın kendisine, biriside dışarısındaki dünyaya, doğaya ve hem cinslerine, tüm yaratılanlara yönelik iki önemli görünümü vardır:
- Sakınmak- Korunmak
- Sakındırmak- Korumak
