ÇOCUK VE GENÇ SPORCULAR İÇİN BESLENME ÖNERİLERİ

Ülke olarak genç nüfus yoğunluğumuz daha fazla. Bu nedenle genç nüfusumuzun sağlıkla büyüyüp yetişmesi gelecek adına yapılacak en büyük yatırım olacaktır. Bu bağlamda ebeveynler olarak çocuklarımızı erken yaşlarında spora yönlendirir ve bu doğrultuda da sağlıklı beslenme disiplinine sahip olmalarına destek olursak sağlıklı bir geleceğin temellerini atmış oluruz.

Pandemiden yavaş yavaş yakamızı kurtarırken çocuklarımızın gittiği spor kursları ve ya bağlı bulundukları spor kulüpleri çalışmalarına başladı. Bu bağlamda çocuklarımızın hareketsiz kaldığı pandemi sürecini telafi etmek açısından antrenmanları doğrultusunda doğru beslenmeleri sportif performansları yanı sıra sağlıklı gelişimlerini sağlamada beslenme kilit rol oynamaktadır.

Spor kulübü diyetisyenliği yaparken 8 yaşından 32 yaşına kadar sporcularla çalışma fırsatım oldu ancak yukarıdaki önemli konular doğrultusunda her zaman gençlerin üzerine biraz daha fazla düşmüşümdür.

Çocuk-genç sporcular için antrenman günlerinde artan enerji ihtiyaçları için daha büyük öğünler ve düzenli atıştırmalıklar gereklidir. Çünkü yukarıda bahsettiğim gibi antrenmanda harcanan enerji yanında büyüme gelişme faktörü metabolizma hızını etkiler ve enerji ihtiyacını arttırır.

Çocuk-genç sporcunun fiziğini performanstan bağımsız olarak manipüle etmek için tasarlanmış diyet stratejilerinden kaçınılmalıdır. Buradaki amaç şu; yaşa bağlı olarak belirli ölçüde sporcuda yağlanma olacaktır odaklanılması gereken doğal olanı engellemek değil bu esnada kas kütlesi arttırmak. Genç sporcunun yağ oranını çok düşük seyretmesi adına gereksiz kısıtlamalardan kaçınılmalı.

Antrenmandan sonraki dönemde ve gün boyunca düzenli olarak, kaliteli protein kaynaklarının tüketilmesi sağlanmalı. Büyüyen-gelişen genç sporcunun gerek kas kütlesini arttırması gerekse antrenmana bağlı kas hasarını önleyerek olan kas kütlesini koruması hedeflenmelidir.

Karbonhidrat alımı günlük enerji gereksinimlerini sağlayacak şekilde olmalıdır. Sebebi ilk maddede belirttiğim gibi genç bir sporcunun bazal metabolizma hızı+antrenman aktivitesi+günlük fiziksel aktivitesi+besinlerin termik etkisi+büyüme gelişme faktörü dahil birçok enerji gereksinimi var ve bunları karşılamak için temel yakıt karbonhidrat kaynakları planlı şekilde tüketilmeli. Ancak basit şeker alımı kontrol altında tutulmalı.

Bitkisel kaynaklar ve balık dahil doymamış yağlar tüketilmeli ve doymuş yağ içeren yiyecek alımı kontrol altında tutulmalı. Çünkü doymuş yağ tüketimi aşırı kilo artışına neden olurken kan değerlerini de olumsuz etkileyebilmektedir. Böylece hem genel sağlık hem de sportif performans bozulabilmektedir.

Diyetle demir alımı dikkatle sağlanmalı. Özellikle bağışıklık sistemi ve dayanıklılık yanı sıra toparlanma açısından demir minerali genç sporcularda oldukça önemlidir.İyi demir kaynakları arasında kırmızı et, yumurta, balık ve yeşil yapraklı sebzeler bulunur.

Pek çok çocuk-genç sporcu düşük D vitamini riski altındadır ve D vitamini durumunun düzenli olarak izlenmesi önerilir. Bu durumda, optimum performans ve kemik sağlığını sağlamak için takviye gerekli olabilir. Büyüme gelişme faktörü ve sakatlık riski açısından kemik sağlığı oldukça önemlidir. Bu nedenle düşük D vitamini seviyeleri olan sporcular daha çok hastalık ve sakatlık riskine sahiptirler ve kontrol altında olmaları gerekir.

Çocuk-genç sporcular, özellikle sıcak ortamlarda egzersize başlamadan önce bol su içtiklerinden emin olmalıdır. Egzersiz sonrası terleme ile kaybedilen su miktarı yerine koymak çocuk-genç sporcunun tüm metabolizmanın sağlıklı çalışması, büyüme gelişmenin sağlıklı gerçekleşmesi ve iç organların sağlıklı çalışması ile vücut ısısının ideal seviyelerde korunması açısından oldukça önemlidir.

Çocuklarımız için sporu ve sağlıklı beslenmeyi hayatlarının doğal bir parçası haline getirerek ömürleri boyunca sağlıklı bir yaşam sürmelerini sağlayabileceğimizi unutmayalım.
Diyetisyen Kadir Gezen