Bu hafta sizlere insanlardaki zeka belirtilerinin belirgin olarak ne zaman ve nasıl oluştuğundan bahsetmek istiyorum.
Öncelikle nesnelerin devamlılığı fikrinden başlayalım. Nesnelerin devamlılığı fikri ilk olarak 6-9 aylık bebeklerde görülür. Bebeğin ilgisini çeken gördüğü bir nesneyi alıp kendi arkanıza sakladığınızda bebeğin nesneyi takip ederek arkanıza uzanıp almaya çalışması bebekteki belirgin olarak ilk zeka gelişimi kabul edilebilir. Mesela 6-9 aylıktan küçük olup annesi çalışan bebekler anne işe giderken öncesinde ağlamazken; büyüdüklerinde anne giderken ağlayabilir veya evde anneyi arayabilir. 6-9 aylıktan küçük bebekler bir nesne, bir insan ortamdan çıktıktan sonra, yeniden ortama girene dek onu hatırlamazlar.
Bir başka örnekten bahsedecek olursam; Gibson ve Walk 1960 yılında insanın derinliği kaç yaşlarında fark ettiğini ölçebilmek için bir deney yapmışlar. Deneyde bir cam yüzeyin altına, cam yüzeyin yarısını kaplayacak şekilde bir platform koymuşlar. Camın üst yüzeyinden bakıldığında platformlu kısımdan sonrası boşluk şeklinde görünüyormuş. Yaklaşık 6 aylıktan küçük olan bebekler bu camın üzerine konulduğunda platformun görüldüğü yüzeyden boşluk olan yüzeye geçerken herhangi bir tereddütte bulunmazken 6 aylıktan büyük olan bebekler platformsuz boşluk kısma basmamaya özen göstermişler. Bebekler oraya doğru yönlendirildiklerinde de düşeceklerinden dolayı endişe ettikleri fark edilmiş. Yani yine 6-9 aylarda bir zeka gelişiminin olduğunu bu örnekte de fark ediyoruz.
Şimdi son olarak sizlerden internete girip sincap fotoğraflarına bakmanızı isteyeceğim. Neredeyse hepsinin yüzleri aynı görünüyor değil mi? Bu sadece bir sincap için değil; maymun, martı, ayı, güvercin, levrek gibi çok sık karşılaşmadığımız bir hayvanın yüzüne baktığımızda hepsinin aynı göründüğünü düşünürüz. Zeka gelişimi ile ilgilenen uzmanlar bu konuda da bir deney yapmış. Farklı yaş grubundaki çocuklar alınarak önlerine her biri birbirinden farklı olan şempanze fotoğrafları gösterilmiş, Yaklaşık olarak 8 aylıktan küçük olan çocuklar şempanze fotoğraflarının her birine ilgi ile bakarken 8 aylıktan büyük çocuklar 2. Veya 3. Fotoğraftan sonra görsellere bakmak istememiş. Yani 8. Aydan büyük olan bebekler bu şempanzelerin hepsini aynı gibi kategorize ederek bakmaya devam etmemiş. Beyin yapısı gereği işlevsel olan bilgileri kolayca hatırlayıp işlerken, işlevsel olmayan bilgileri hatırlamaz. Bunu şöyle düşünebiliriz; telefonumuzda hiç kullanmadığımız uygulamaları silip hafızasında yer boşaltmak bizim için işlevsel olacaktır. Beyin de tıpkı bu şekilde işlevsel olmayan bilgileri hatırlamama eğilimi gösterir. Bu deneyde de görüldüğü üzere yine 6-9 aylık süreçte gerçekleşen zihinsel bir gelişim vardır.
Kısacası ZEKA ile ilgili ilk BELİRTİLER belirgin olarak 6. Ve 9. Aylar arasında görülmektedir. Bu yaş grubunda bebeğiniz varsa kendiniz de nesnelerin devamlılığı fikrinin çocuğunuzda henüz oluşup oluşmadığını ilgisini çeken bir nesneyi arkanıza saklayarak test edebilirsiniz. Yapılan çalışmalar bu zeka gelişimlerinin neden özellikle bu aylarda görüldüğüne dair henüz tam bir açıklama getiremiyor. Doğru zaman bu olduğu için mi yoksa ek gıdaya geçişin de bir önemi var mı? Tam bir açıklaması yok. Ancak bilinen tek bir şey var çocuklarımıza vereceğimiz doğru İLGİ ve SEVGİ onların zeka gelişiminde en etkili gıda olacaktır.