İnsan kelimesi, dilimize Arapçadan yerleşen kelimelerdendir. ‘’İns'' kökünden gelir ve insan anlamında-dır, İnsan beşerdir, akıl ve fikir sahibidir. Konuşarak anlaşan, toplumsal, sosyal bir varlık olarak yaratılmış ve varlıkların en şereflisidir.
Kuran’ı kerimde, 241 yerde Nas ve insan geçmektedir, 8 yerde ‘de insanlar diye geçer.
Tin S, 4. Ayette ; Rabbimiz "Biz insanı en mükemmel bir şekilde yarattık, buyurur.
Gene İsra S. 70 ayette; Rabbimiz Allah şöyle de.
-And olsun ki , Biz Ademoğlunu kerem (Şerefli kılldık) Yarattıklarımızın, Çoğundan üstün yarattık , buyurmaktadır.
İnsan sosyal bir varlık olduğu için, diğer çevresindeki, tüm insanlarla ve canlılara ilişki, iletişim, etkileşim ve alış-veriş halindedir.
Kuran’ı Kerimin tüm surelerini, meal ve tefsirlerini okumamız gerekir. Ancak insani ilişkiler açısından, Nisa ve insan Surelerini tekrar, tekrar okumalıyız. Diğer Sure ve ayetlerde, insanların ilişkileri, insan hakla- rından bahsetmekle beraber, Nisa ve İnsan Surelerinde daha çok bahseder. Açık ve net emirler vardır, İnsan Suresinde özetle, Rabbimiz özetle;
"İnsanın yaratılış aşamalarını görev, sorumluluk ve yüukümlüklerini anlatır ve sonra'‘da , Allahın öğüt ve tavsiyeleri vardır. Devamla, insanın ömür boyu yolculuğa, dünya hayatına gönderileceği, yoksul ve yetim haklarından, insan haklarından bahseder , insanı yönlendir.
Nisa Suresi ise özetle, insanın yaratılışı, Yetim haklarından, kadın haklarından, kul haklarından, ana-baba, akrabalık haklarından miras haklarından bahseder. Yakın komşu, uzak komşu, ilişkilerinden bahseder. Komşuya-arkadaşlara, emri altındakilere , iyi davranmadan bahseder. Kibir ve övünmeden uzak durulmasını emreder.
İsra S, .35.Ayette Rabbimiz;
-Doğru ölçün doğru tartın buyuruyor.
Müteaffinin S, 1-6 ayetlerde özetle şöyle ikaz eder. ‘’Yazıklar olsun ölçü ve tartıda ‘da hile karışranlara. Eksik tartanların vay haline, alırken tam dolu dolu alıp, satarken, eksik tartan , haksızlık yapanların vay haline'' der.
Müslüman insan, kul haklarına, insan haklarına dikkat etmelidir. Rabbimiz kul hakkıyla ahirete gelmeyin, bana ait, Namaz Oruc vs borçlarınızı, af ederim. Ancak kul hakkını, af etmem diyor. Kul hakkı, kulun af etmesi , helalleşmesi ile mümkündür
Müslim 113 geçen bir Hadise göre Peygamber efendimiz (A.v)
-Şehidin , kul hakkı dışındaki bütün günahları af olur. Diyor. ..
Buhari iman 4-5 Hadislerde ise peygamber efendimiz şöyle der.
-Müslüman O dur ki elinden ve dilinden başka, Müslümana zarar gelmez .
Nesai 9 da geçen Hadiste peygambermiz ,
-Borcu olan kişi cennete giremez; diyor. Av
İNSAN haklarının önemine dikkat çekiyor, Rasulullah efendimiz.
İslam’da, maddi yönden, mala, cana zarar verme, insan haklarının başında olmakla beraber, şu durumlarda kul hakkıdır. Gıybet, kaş, göz hareketleri, alay etme, rencide etmek vs. de kul hakkıdır.
Hz Ayşe ,Peygamber efendimiz (AV) ile giderken, kısa boylu bir adam görür. Hz ayşe şöyle der.
-Bak ya Rasulullah kısa boylu falanca gidiyor der. Peygamberimiz Hz Ayşe validemizi azarlar ve
. - Sus tekrar senin gıybet yaptığını duymayayım der. Hz Ayşe adam kısa boylu deyince. Peygamberimiz
-O adam, kısa değil’de, uzun olsaydı, iftira etmiş olurdun der ve uyarır.
İnsan haklar ile ilgili ayet ve Hadisleri çoğaltabiliriz.
Bize , Müslümana düşen görev, Sosyal ilişkilere dikkat ederek, Kul haklarına, komşu, akraba ve arkadaşlık , hakkına dikkat ederek onları üzmemeliyiz, kırmamalıyız.
Birkaç ’ta ata sözüne bakalım .
- İyilik yap denize at. Balık bilmezse Halık bilir.
-İyilik eden iyilik bulur.
- Tatlı dil yılanı deliğinden çıkarır. Çoğalta biliriz.
.-Unutmayalım Rabbimiz; benim karşıma Kul hakkıyla gelmeğin diyor.
Kul hakkına, İNSAN hakkına af yoook!
