Hanefilerde Midye Neden Haramdır?

Midyenin haram kabul edilmesinin kökeninde yatan temel fıkhi gerekçeler şunlardır:

1.  Sadece "Balık Sûretinde" Olanı Helal Kabul Etme İlkesi

Hanefi fıkhının deniz canlılarına dair temel kuralı, suda daimi olarak yaşayan canlılardan yalnızca balık görünümünde olanların etinin yenilebileceğidir.

Esas: Hanefi alimleri, deniz avı ile ilgili genel izin veren ayetleri, yalnızca halk arasında yaygın olarak "balık" olarak nitelendirilen ve bilinen türler için tahsis etmiştir.

Midyenin Durumu: Midye, ıstakoz, yengeç, karides gibi canlılar, genel tanımıyla balık kategorisine girmezler. Onlar, kabuklu deniz hayvanlarıdır ve balığın doğal anatomisine sahip değillerdir. Bu nedenle Hanefi içtihadında bu gruptaki canlıların tüketilmesi caiz görülmemiştir.

2. İstihbâs (İğrenç ve Pis Kabul Edilme) Prensibi

İslami hukukta bir yiyeceğin haram sayılmasının sebeplerinden biri de fıtraten (doğası gereği) iğrenç veya pis (habîs) bulunmasıdır.

Hanefi hukukçuları, kabuklu deniz canlılarını (midye ve salyangoz gibi) fıtratı düzgün olmayan, hoş görülmeyen ve iğrenç (müstağreb) kabul etme eğiliminde olmuşlardır.

Bu bakış açısı, midyenin yiyecek olarak tercih edilme biçiminin ve genel yapısının, temiz ve helal kabul edilen yiyeceklerin standartlarına uymadığı yönündeki bir içtihada dayanır.

3. Tezkiye (Usulüne Uygun Kesim) Şartına Yakınlık

Karada yaşayan hayvanların etinin helal olması için İslami usule göre boğazlanması (tezkiye) şarttır. Deniz hayvanları bu şarttan istisna edilse de, Hanefiler bu istisnayı sadece balıklar için sınırlamıştır.

Balık dışındaki deniz canlıları, balık gibi anında ölmedikleri veya boğazlama gerektiren hayvanlara yakın bir statüde görüldükleri için, kesin bir helallik hükmü verilmekten kaçınılmıştır.