Afyonkarahisar, tarihi boyunca pek çok medeniyete ev sahipliği yapmış ve her biri kendi izini bırakmıştır. Şehirdeki en belirgin simgelerden biri de kuşkusuz Afyon Kalesi’dir. Yüksek kayalıklar üzerinde yer alan bu kale, sadece yapısal özellikleriyle değil, aynı zamanda içinde barındırdığı derin efsaneleriyle de dikkat çeker.
Afyon Kalesi'nin Tarihi Kökeni
Afyon Kalesi, Hitit İmparatoru II. Murşil’in MÖ. 1350 yılında, askerlerinin kışı geçirmek amacıyla yaptırdığı tahmin edilen bir yapıdır. O dönemde kale, "Hapanuva" (Yüksek Tepe Şehri) olarak bilinmekte olduğu Kale, zamanla genişlemiş ve pek çok uygarlık tarafından kontrol edilmiştir.
Frigler, Lydialılar, Persler, Romalılar ve Bizanslılar gibi büyük medeniyetler bu kısımdan geçmiştir. Ancak, Selçuklu döneminde, Sultan I. Alaeddin Keykubat burada hazinelerini saklamış ve kaledeki surlar “Hisar-ı Devle” olarak anılmaya başlanmıştır. Osmanlı dönemiyle birlikte kaleye Afyonkarahisar adı verilmiş, kalenin etrafındaki topraklar, en kaliteli afyonun yetiştiği alanlar olarak ünlü olmuştur.
Afyon Kalesi’ndeki Efsaneler
Afyon Kalesi’nin tarihi boyunca pek çok efsane türemiştir. Bunlardan bazıları, kalesi ele geçirmeye çalışan kahramanlar ve kutsal figürlerle ilgilidir. Türk mitolojisi, Afyon Kalesi’ne dair pek çok farklı öyküye ev sahipliği yapmıştır. Her bir efsane, kaleyi ve çevresini daha da büyülü hale getirmiştir.
Hz. Ali ve Düldül’ün Ayak İzi Efsanesi
Afyon Kalesi’ne dair en bilinen efsanelerden biri de Hz. Ali ve atı Düldül ile ilgilidir. İslam’ın dört halifesinden biri olan Hz. Ali, atı Düldül’le birlikte dağdan dağa uçarak seferler yapmaktadır. Bir gün, Afyonkarahisar’a geldiğinde Hıdırlık Dağı’nda konaklar. Hıdırlık’tan Kale’ye atlayan Düldül, buradaki kaya üzerine ön ayağını koyduğunda, bir ayak izi kalır. Bu iz, halk arasında Düldül’ün Ayak İzi olarak anılmaktadır. Ayrıca, Hz. Ali, atını sulamak için su yalağına vardığında, atını bağlayacak bir yer bulamaz ve dört parmağı ile bir taşa vurur. O taşta, atı bağlamaya uygun bir delik açılır. Bugün, bu kaya üzerinde hala bu delik görülebilmektedir.
Battal Gazi Efsanesi
Afyonkarahisar Kalesi, Battal Gazi’nin de efsanesine ev sahipliği yapmaktadır. Battal Gazi, 740 yılında Afyonkarahisar’da vefat ettiği kabul edilen, Türk halkının kahramanı bir savaşçıdır. Bir gün Battal Gazi ve arkadaşı Ahmet Tarhan Kale’yi kuşatmış ve içeriye yardım gitmesini engellemişlerdir. Kale komutanı, Bizans İmparatoru’ndan yardım ister ve yüz bin kişilik bir ordu gönderilir. Ancak, Battal Gazi’nin kahramanlığını gören kale komutanının kızı, Battal Gazi’ye aşık olur. Kız, Battal Gazi’nin uyuduğu bir esnada ona zehirli bir hançer atar. Fakat hançer, Battal Gazi’nin kulağına gelir ve bu, onun ölümüne sebep olur. Kız, suçluluk duygusuyla hançeri kendi kalbine saplar ve intihar eder. Bu olay, Afyonkarahisar Kalesi’nin tarihine derin izler bırakır.
Çavuşbaşı ve Olucak Suyu Efsanesi
Bir diğer efsane ise Çavuşbaşı ve Olucak Suyu ile ilgilidir. Türk hükümdarı, Afyonkarahisar Kalesi’ni almak için en güçlü komutanını görevlendirir. Çavuşbaşı, askerleriyle birlikte kaleye ulaşmak için birkaç gün boyunca ilerler. Ancak, su kaynaklarının tükenmesi nedeniyle askerler susuz kalır. Bunun üzerine Çavuşbaşı, kayalara dua ederek “Burada bir su olacak” diyerek kılıcını kayaya vurur ve bir su kaynağı fışkırır. Bu su, askerleri güçlendirir ve kaleye başarılı bir saldırı yapılır. Bugün Olucak Çeşmesi’nden akan su, halk arasında şifalı kabul edilir ve pek çok kişi bu sudan içmek için buraya gelir.
Baht Açma Gelenekleri
Afyon Kalesi, halk arasında baht açma ile ilgili geleneklere de sahiptir. Özellikle, evlenmek isteyen kızlar, Cuma günü kaleye çıkarak, Kız Kulesi’nden bağırarak dileklerini dilemişlerdir. Bu gelenek, Hıdrellez zamanında daha çok ilgi görmektedir. Kızlar, yanlarında yaşlı bir kadınla birlikte kaleye tırmanarak, başlarında kilitli bir asma kilit ile dileklerini tutarlarmış. Kilidi, kaleye varıldıktan sonra yaşlı kadın açar ve kızların kısmetinin açılacağına inanılır. Ayrıca, kaleye çıkarken, kapısındaki oyuğa üç taş atılır ve taşlar oyuğa girerse, dileğin yerine geleceğine inanılır.
Yorumlar
Kalan Karakter: