Deprem bölgesinin toplam nüfusunun 13 milyon 500 bin olduğu açıklandı. Bu rakam, Azerbaycan, Yunanistan, Belçika, İsveç, Portekiz, Çek Cumhuriyeti, Tunus gibi ülkelerin nüfusundan fazla. Depremin etki alanının tam 1 milyon 200 bin kilometre kare olduğu biliniyor. Yaşanan afetin boyutu Türkiye dışında Lübnan’da evlere hasar verdi. Mısır’da halk kendini panikle sokağa attı. İran’da ve Irak’ta evler sallandı. Depremin bir başka dikkat çeken özelliği ise yerin 7 kilometre derinliğinde gerçekleşmiş olması. Dünyada meydana gelen diğer deprem örneklerine bakıldığı zaman, 2011 yılında Japonya Tohoku’da meydana gelen deprem yerin 30 km altında gerçekleşmişti. 1952’de Rusya Kamçatka’da meydana gelen deprem yerin 21.6 km altında gerçekleşti. 1960’da Şili Valdivia’da meydana gelen deprem yerin 33 km altına gerçekleşti.
FAY KIRILMA UZUNLUĞU NE DERECEDE OLDU?
Kahramanmaraş depremi dünya depremleriyle fay kırılma uzunluğu bakımında karşılaştırıldığında, depremin şiddeti bir kez daha gözler önüne seriliyor. Asrın felaketinin fay kırılma uzunlu açıklanan rakamlara göre 500 km oldu. 1906’da San Francisco depreminin fay kırılma uzunluğu 400 km idi. 1906’da Çin Siçuan’da meydana gelen depremin fay kırılma uzunluğu 300 km idi. 1857’de Kaliforniya Fort Tejon depreminin fay kırılma uzunluğu 360 km olmuştu.
AFET BÖLGESİNDE KAÇ PERSONEL ÇALIŞTI?
Kahramanmaraş depreminin bir başka dikkat çeken özelliği ise afet bölgesinde çalışan personel sayısı oldu. 6 Şubat’ta gerçekleşen depremde 103 bin 800 personel görev aldı. 2011 yılında Japonya Tohoku depreminde arama kurtarma personel sayısı 100 bin idi. 2022 yılında Endonezya Cianjur depreminde personel sayısı 14 bin olmuştu. 2010 yılında gerçekleşen Şili depreminde ise çalışan personel sayısı 10 bin idi. 2005’deki Pakistan Keşmir depreminde 50 bin personel çalıştı.
YERYÜZÜNDE NE KADAR ENERJİ AÇIĞA ÇIKTI?
7.7’lik depremden sonra gelen 7.6’lık deprem, irkitilmiş deprem (induced earthquakes) olarak adlandırılıyor. Uzmanlara göre bu durum olağandışı ve ender görülen bir doğal afet. Dünya üzerinde meydana gelen depremlerde açığa çıkan enerji miktarı olarak kahramanmaraş depremi diğer örneklerinde açık ara önde olduğu gözlemlendi. 7.7’lik depremde açığa çıkan enerji yoğunluğu 30 katrilyon joule oldu. Haiti depreminin enerji yoğunluğu 2.1 katrilyon joule idi. Hiroşima atom bombasının enerji yoğunluğu ise 15 trilyon joule idi. Depremin büyüklüğünü bir başka öne çıkaran nokta ise meydana çıkardığı enerji karşılaştırması oldu. 7.7’lik depremin meydana çıkardığı enerji miktarı tam 132 atom bombası gücünde. 7.0’lık depremin enerji miktarı 32 atom bombası büyüklüğünde olurken, 6.0’lık depremin enerji miktarı 1 atom bombası gücünde oldu.
DÜNYA GÖZÜYLE ‘ASRIN FELAKETİ’
Dünyadaki uzmanların gözüyle depremi değerlendirmeleri oldukça ilginç verileri açığa çıkardı. Prof. Dr. Cenk Yaltırak: “Bu o kadar güçlü ve şiddetli bir deprem ki yıkılan binaların hepsi depremin enerji dalga boyunun gittiği yöne doğru yıkılmış. Maraş’ın dağ silsilesinde yaklaşık 40 km’lik bir yarık oluştu. Bu olağanüstü bir durum.” dedi. Dünyanın önde gelen gazetelerinden New York Times: “7 büyüklüğünde bir deprem Hiroşima’da patlatılan atom bombasının 32 katına eş değer enerji üretiyor.” dedi. Japon Bilim Adamı Toda: “Maraş depremi için karada olmuş dünyanın en şiddetli depremi diyebiliriz.” dedi. The Telegraph: “Deprem, Sovyetler’in 1961’de gerçekleştirdiği en büyük nükleer bomba enerji testine eşit.” dedi. Charlotte Von Lenthe: “Bu felaketin boyutu her ükenin kapasitesini aşar.” dedi. Washington Post: “Bu depremler karada olan en büyük depremlerden biri.” dedi. >>Özel Haber-Hüseyin ER