Sigortasız İşçi Çalıştırmayın
Sosyal Güvenlik Kurumu İl Müdürü Samet Fidan, Türkeli Gazetesi’nin sorularını yanıtladı.
Türkeli: Sosyal Güvenlik Nedir ve Sosyal Güvenliğin yasal dayanakları hakkında bilgi verir misiniz?
Sosyal güvenlik; bireylerin tüm yaşamları boyunca karşılaşabilecekleri mesleki, fizyolojik ve sosyo-ekonomik risklere karşı güvence sağlayarak koruyan politika ve sistemler bütünüdür. Devlet tarafından idare edilen sosyal güvenlik sistemi, vatandaşlara hayatları boyunca sağlık hizmeti vermeyi- ve asgari bir gelir düzeyi sağlamayı ve kişilerin yaşlılık, hastalık, malullük, işsizlik, iş kazaları gibi çeşitli nedenlerle çalışamadıkları dönemlerde onları korumayı ve bu risklerden doğan zararları gidermeyi amaçlayan sistemdir. Ülkemizde sosyal güvenlik, anayasal bir hak olarak Anayasa'nın 60'ıncı maddesinde yer alan "Herkes, sosyal güvenlik hakkına sahiptir. Devlet, bu güvenliği sağlayacak gerekli tedbirleri alır ve teşkilatı kurar" hükmü ile güvence altına alınmıştır. Çalışanların sosyal güvenlik sistemine dahil olmaları hak ve aynı zamanda bir yükümlülüktür. Çalışmaya başlayan herkes kanunen mutlaka sosyal güvenlik sistemine dâhil olmak zorundadır. Çalışanlar kanunen bu hakkın yerine getirilip getirilmediğini işverenden isteme hakkına ve yerine getirilmediği takdirde de yasal yollara başvurma hakkına sahiptir. İşverenler açısından da; gerek kendisini gerek yanında çalıştırdığı kişileri sosyal güvenlik kurumuna bildirmek zorundadır.
Çağdaş Standartları yakaladık
Türkeli:Kurumunuzun amacı ve işlevini bir cümleyle özetlemek gerekirse ne demek istersiniz?
Sosyal Güvenlik Kurumunun amacı ve işlevi, sosyal sigortacılık ilkelerine dayalı, etkin, adil, kolay erişilebilir, aktüeryal ve mali açıdan sürdürülebilir, çağdaş standartlara uygun bir sosyal güvenlik sistemi yürütmektir.
SİGORTASIZ İŞÇİ ÇALIŞTIRMAYIN
Türkeli:Kayıt dişilik ile ilgili neler söylemek istersiniz.
•%
Kayıt dışı istihdamın tanımına bakacak olursak kısaca; çalışan kişilerin çalışma günlerinin ve kazançlarının Sosyal Güvenlik Kurumuna hiç bildirilmemesi veya eksik bildirilmesi, kayıt dışı istihdam olarak adlandırılabilir. Yani sigortasız işçi çalıştırma durumunda olduğu gibi, çalışma sürelerinin veya ödenen ücretlerin eksik bildirilmesi de kayıt dışı istihdam olarak değerlendirilmektedir.Kayıt dışı istihdamın toplumun sosyal ve ekonomik değerleri üzerinde birçok olumsuz etkisi bulunmakta, hem çalışanlar hem işverenler hem de devlet açısından istenmeyen sonuçlara yol açmaktadır.
GENEL SAĞLIK SİGORTASI ÖNEMLİ
Türkeli:Genel Sağlık Sigortası Kavramı neyi ifade etmektedir?
Genel sağlık sigortası; kişilerin öncelikle sağlıklarının korunmasını, sağlık riskleri ile karşılaşmaları halinde ise oluşan harcamaların finansmanını sağlayan sigortayı, ifade etmektedir. Genel sağlık sigortası ile kişilerin ekonomik gücüne ve isteğine bakılmaksızın, ortaya çıkacak hastalık riskine karşı, toplumun bütün fertlerinin sağlık hizmetlerinden eşit, ulaşılabilir ve etkin bir şekilde faydalanması sağlanmıştır.
2012 yılında başladı
Türkeli:Genel sağlık sigortası hangi tarihten itibaren zorunlu hale geldi ve Kimler genel
sağlık sigortası kapsamındadır?
Zorunlu olarak herkesin genel sağlık sigortası kapsamına alınması 1/1/2012 tarihinde başlamıştır.
Kapsam dışı olarak adlandırılan banka sandıkları mensupları, hükümlü tutuklular, yurt dışından sağlık hizmeti alma hakkı olanlar dediğimiz kesim hariç olmak üzere Türkiye'de ikamet eden herkes genel sağlık sigortası kapsamındadır. Sigortalı çalışan, kendi nam ve hesabına çalışan, devlet memuru olan, isteğe bağlı sigortalı olan, Kurumdan aylık ve gelir alan, 65 yaş aylığı alan, şeref aylığı alan, stajyer avukatlar, işsizlik ve kısa çalışma ödeneği alan herkes genel sağlık sigortası kapsamındadır.
Bu kişilerin yanı sıra, herhangi bir kapsamda olmayan ya da sigortalının bakmakla yükümlü olduğu kişi kapsamında olmayan yani işsiz, Kurumdan gelir ya da aylık almayan kişilerde genel sağlık sigortası kapsamındadır. Bu kişiler Kurum tarafından otomatik olarak sistem üzerinden bulunup genel sağlık sigortalısı olarak tescil edilmektedir.
Sosyal Güvencesi Olmayanlar Dikkat
Türkeli:Gelir testi işlemi nedir, kimler gelir festir yaptırmaktadır?
Herhangi bir kapsamda sosyal güvencesi olmayan vatandaşların prim ödeyip ödeyemeyeceklerini; ödeyeceklerse ne kadar prim ödeyeceğini belirleyen işlem gelir testidir. Bu kapsamdaki vatandaşlarımız genel sağlık sigortalısı oldukları tarihten itibaren ikametlerinin bulunduğu yerdeki Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakıflarına müracaat ederek gelir testi yaptırmaları gerekmektedir.6824 sayılı Torba yasadan önce gelir testi yaptırmak bu kapsamdaki vatandaşlarımız için mutlak zorunluluk idi, primi devlet tarafından karşılanan grup ile birlikte 4 seviye vardı -ve vatandaşlarımızın bu 4 seviyeden hangisi içerisinde olduğunun mutlak tespiti gerekiyordu, Torba yasa sonrası bu mutlak zorunluluk kalkmıştır. Bu kapsamdaki kişiler gelirinin düşük olduğunu düşünüyorlar ise kendilerine gönderilen tebliğden itibaren bir ay içerisinde, gelir testine müracaat etmeleri gerekmektedir.
GELİR TESTİ İÇİN BU TARİHE DİKKAT
Türkeli:Gelir testi için bir süre var mı ?
Herhangi bir sosyal güvencesi olmaması nedeniyle GSS kapsamında resen tescil ettiğimiz kişilere durumlarını belirten bir tebligat gönderilmektedir. Gelirinin, aynı hanede yaşayan aile içinde kişi başına düşen tutarı asgari ücretin 1/3'ünün altında olduğunu düşünenler bu tebliğden itibaren l ay içinde gelir testi için yerleşim yerinin bulunduğu SYDV'ye müracaat etmeleri gerekmektedir, (l aylık süre 01.04.2017 tarihinden sonraki yani cari ay tescilleri içindir)6824 sayılı yasayla 01.01.2012 ile 01.04.2017 tarihleri arasındaki döneme ilişkin tahakkuk ettirilecek GSS primleri için Sosyal Yardımlaşma ve DayanışmaVakıflarına gelir testi yaptırmak üzere SOH ttlürcaat tarihî 02.04.2018'dİr.Ayrıca sigortalılardan gelir durumu değişenler durumunun değiştiği tarihten itibaren yeniden gelir testi için Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakıflarına müracaat edebilirler.
PRİM HESABI ŞÖYLE YAPILIYOR
Türkeli:GSS prim tutarları hakkında bilgi verir misiniz?
6824 sayılı Torba yasadan önce geliri asgari ücretin 1/3'ünden fazla olduğu için GSS primini cebinden ödeyenler için 3'lü bir yapı bulunmaktaydı. 2017 rakamlarına göre gelir;
*asgari ücretin üçte biri ila asgari ücret arasında (592,50 ila 1.777,50 TL arası) 71,10
* asgari ücret ile asgari ücretin iki katı arasında ise (1.777,50 ila 3.555 TL) 213,30
TL,
*asgari ücretin iki katından fazla ise (3.555 TL'den fazla) 426,60 TL pirim
ödenmekteydi.
Torba yasadan sonra ise bu 3'lü yapı teke düşürülmüştür. Yeni sistemde kişinin geliri; asgari ücretin üçte birinin üstünde ise asgari ücretin %3'ü üzerinden prim ödenmektedir. Bu prim tutarı 2017 yılı için 53,33 TL'ydi 2018 yılı için ise 60,89 TL'dir.
Yapılacak olan gelir testi sonrasında kişinin gelirinin asgari ücretin üçte birinden düşük olduğu anlaşılanlar yani yeşil kartlılar tabir ettiğimiz kişiler için ise GSS primi alınmamaktadır.
TORBA YASADA NELER DEĞİŞTİ
Türkeli:6824 sayılı Torba yasa birikmiş GSS prim borçlarına ne tür bir düzenleme getirdi? Herhangi bir indirim yapıldı mı?
GSS prim borçlarına, 6824 sayılı yasanın ilgili maddesinin yürürlük tarihi olan l Nisan 2017'den önceki döneme ilişkin olarak tahakkuk ettirilen veya ettirilecek gecikme cezası ve gecikme zammı gibi ferî alacaklardan ödenmemiş olanların tamamının tahsilinden vazgeçilmiştir. Diğer taraftan ödenmemiş olan aylık prim borcu aslının; tekli prim sistemi prim miktarına eşit veya fazla olması halinde (53.33 TL) bu miktar; az olması halinde ise tahakkuk eden borç tutarı üzerinden prim borcu yeniden hesaplanmıştır.Örneğin; 2016 yılında gelir asgari ücretin iki katından fazla olan kişinin gecikme cezası silindikten sonra ödemesi gereken 395 TL'lik borcu 53.33 TL'ye düşmektedir.
GSS PEŞİN Mİ ÖDENİYOR?
Türkeli:Güncellenen GSS borcunu sigortalı nasıl ödeyecek? Peşin mi yatırması gerekiyor?
6824 sayılı Torba yasa gereği yeni oluşan borca bu maddenin yürürlük tarihim takip eden aybaşından itibaren (1/5/2017) tarihinden itibaren oniki ay süreyle herhangi bir gecikme zammı ya da faiz tahakkuk ettirilmemiştir. Dolayısıyla bu on iki aylık süre zarfında yani 30/4/2018 tarihine kadar genel sağlık sigortalıları bu borçlarım peşin veya taksitler halinde yatırabilirler.
Türkeli:Teşekkür ederiz.
Ben teşekkür ederim. Bize bu fırsatı sunduğunuz için.
Sigortasız İşçi Çalıştırmayın
Sosyal Güvenlik Kurumu İl Müdürü Samet Fidan, Türkeli Gazetesi’nin sorularını yanıtladı.
Türkeli: Sosyal Güvenlik Nedir ve Sosyal Güvenliğin yasal dayanakları hakkında bilgi verir misiniz?
Sosyal güvenlik; bireylerin tüm yaşamları boyunca karşılaşabilecekleri mesleki, fizyolojik ve sosyo-ekonomik risklere karşı güvence sağlayarak koruyan politika ve sistemler bütünüdür. Devlet tarafından idare edilen sosyal güvenlik sistemi, vatandaşlara hayatları boyunca sağlık hizmeti vermeyi- ve asgari bir gelir düzeyi sağlamayı ve kişilerin yaşlılık, hastalık, malullük, işsizlik, iş kazaları gibi çeşitli nedenlerle çalışamadıkları dönemlerde onları korumayı ve bu risklerden doğan zararları gidermeyi amaçlayan sistemdir. Ülkemizde sosyal güvenlik, anayasal bir hak olarak Anayasa'nın 60'ıncı maddesinde yer alan "Herkes, sosyal güvenlik hakkına sahiptir. Devlet, bu güvenliği sağlayacak gerekli tedbirleri alır ve teşkilatı kurar" hükmü ile güvence altına alınmıştır. Çalışanların sosyal güvenlik sistemine dahil olmaları hak ve aynı zamanda bir yükümlülüktür. Çalışmaya başlayan herkes kanunen mutlaka sosyal güvenlik sistemine dâhil olmak zorundadır. Çalışanlar kanunen bu hakkın yerine getirilip getirilmediğini işverenden isteme hakkına ve yerine getirilmediği takdirde de yasal yollara başvurma hakkına sahiptir. İşverenler açısından da; gerek kendisini gerek yanında çalıştırdığı kişileri sosyal güvenlik kurumuna bildirmek zorundadır.
Çağdaş Standartları yakaladık
Türkeli:Kurumunuzun amacı ve işlevini bir cümleyle özetlemek gerekirse ne demek istersiniz?
Sosyal Güvenlik Kurumunun amacı ve işlevi, sosyal sigortacılık ilkelerine dayalı, etkin, adil, kolay erişilebilir, aktüeryal ve mali açıdan sürdürülebilir, çağdaş standartlara uygun bir sosyal güvenlik sistemi yürütmektir.
SİGORTASIZ İŞÇİ ÇALIŞTIRMAYIN
Türkeli:Kayıt dişilik ile ilgili neler söylemek istersiniz.
•%
Kayıt dışı istihdamın tanımına bakacak olursak kısaca; çalışan kişilerin çalışma günlerinin ve kazançlarının Sosyal Güvenlik Kurumuna hiç bildirilmemesi veya eksik bildirilmesi, kayıt dışı istihdam olarak adlandırılabilir. Yani sigortasız işçi çalıştırma durumunda olduğu gibi, çalışma sürelerinin veya ödenen ücretlerin eksik bildirilmesi de kayıt dışı istihdam olarak değerlendirilmektedir.Kayıt dışı istihdamın toplumun sosyal ve ekonomik değerleri üzerinde birçok olumsuz etkisi bulunmakta, hem çalışanlar hem işverenler hem de devlet açısından istenmeyen sonuçlara yol açmaktadır.
GENEL SAĞLIK SİGORTASI ÖNEMLİ
Türkeli:Genel Sağlık Sigortası Kavramı neyi ifade etmektedir?
Genel sağlık sigortası; kişilerin öncelikle sağlıklarının korunmasını, sağlık riskleri ile karşılaşmaları halinde ise oluşan harcamaların finansmanını sağlayan sigortayı, ifade etmektedir. Genel sağlık sigortası ile kişilerin ekonomik gücüne ve isteğine bakılmaksızın, ortaya çıkacak hastalık riskine karşı, toplumun bütün fertlerinin sağlık hizmetlerinden eşit, ulaşılabilir ve etkin bir şekilde faydalanması sağlanmıştır.
2012 yılında başladı
Türkeli:Genel sağlık sigortası hangi tarihten itibaren zorunlu hale geldi ve Kimler genel
sağlık sigortası kapsamındadır?
Zorunlu olarak herkesin genel sağlık sigortası kapsamına alınması 1/1/2012 tarihinde başlamıştır.
Kapsam dışı olarak adlandırılan banka sandıkları mensupları, hükümlü tutuklular, yurt dışından sağlık hizmeti alma hakkı olanlar dediğimiz kesim hariç olmak üzere Türkiye'de ikamet eden herkes genel sağlık sigortası kapsamındadır. Sigortalı çalışan, kendi nam ve hesabına çalışan, devlet memuru olan, isteğe bağlı sigortalı olan, Kurumdan aylık ve gelir alan, 65 yaş aylığı alan, şeref aylığı alan, stajyer avukatlar, işsizlik ve kısa çalışma ödeneği alan herkes genel sağlık sigortası kapsamındadır.
Bu kişilerin yanı sıra, herhangi bir kapsamda olmayan ya da sigortalının bakmakla yükümlü olduğu kişi kapsamında olmayan yani işsiz, Kurumdan gelir ya da aylık almayan kişilerde genel sağlık sigortası kapsamındadır. Bu kişiler Kurum tarafından otomatik olarak sistem üzerinden bulunup genel sağlık sigortalısı olarak tescil edilmektedir.
Sosyal Güvencesi Olmayanlar Dikkat
Türkeli:Gelir testi işlemi nedir, kimler gelir festir yaptırmaktadır?
Herhangi bir kapsamda sosyal güvencesi olmayan vatandaşların prim ödeyip ödeyemeyeceklerini; ödeyeceklerse ne kadar prim ödeyeceğini belirleyen işlem gelir testidir. Bu kapsamdaki vatandaşlarımız genel sağlık sigortalısı oldukları tarihten itibaren ikametlerinin bulunduğu yerdeki Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakıflarına müracaat ederek gelir testi yaptırmaları gerekmektedir.6824 sayılı Torba yasadan önce gelir testi yaptırmak bu kapsamdaki vatandaşlarımız için mutlak zorunluluk idi, primi devlet tarafından karşılanan grup ile birlikte 4 seviye vardı -ve vatandaşlarımızın bu 4 seviyeden hangisi içerisinde olduğunun mutlak tespiti gerekiyordu, Torba yasa sonrası bu mutlak zorunluluk kalkmıştır. Bu kapsamdaki kişiler gelirinin düşük olduğunu düşünüyorlar ise kendilerine gönderilen tebliğden itibaren bir ay içerisinde, gelir testine müracaat etmeleri gerekmektedir.
GELİR TESTİ İÇİN BU TARİHE DİKKAT
Türkeli:Gelir testi için bir süre var mı ?
Herhangi bir sosyal güvencesi olmaması nedeniyle GSS kapsamında resen tescil ettiğimiz kişilere durumlarını belirten bir tebligat gönderilmektedir. Gelirinin, aynı hanede yaşayan aile içinde kişi başına düşen tutarı asgari ücretin 1/3'ünün altında olduğunu düşünenler bu tebliğden itibaren l ay içinde gelir testi için yerleşim yerinin bulunduğu SYDV'ye müracaat etmeleri gerekmektedir, (l aylık süre 01.04.2017 tarihinden sonraki yani cari ay tescilleri içindir)6824 sayılı yasayla 01.01.2012 ile 01.04.2017 tarihleri arasındaki döneme ilişkin tahakkuk ettirilecek GSS primleri için Sosyal Yardımlaşma ve DayanışmaVakıflarına gelir testi yaptırmak üzere SOH ttlürcaat tarihî 02.04.2018'dİr.Ayrıca sigortalılardan gelir durumu değişenler durumunun değiştiği tarihten itibaren yeniden gelir testi için Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakıflarına müracaat edebilirler.
PRİM HESABI ŞÖYLE YAPILIYOR
Türkeli:GSS prim tutarları hakkında bilgi verir misiniz?
6824 sayılı Torba yasadan önce geliri asgari ücretin 1/3'ünden fazla olduğu için GSS primini cebinden ödeyenler için 3'lü bir yapı bulunmaktaydı. 2017 rakamlarına göre gelir;
*asgari ücretin üçte biri ila asgari ücret arasında (592,50 ila 1.777,50 TL arası) 71,10
* asgari ücret ile asgari ücretin iki katı arasında ise (1.777,50 ila 3.555 TL) 213,30
TL,
*asgari ücretin iki katından fazla ise (3.555 TL'den fazla) 426,60 TL pirim
ödenmekteydi.
Torba yasadan sonra ise bu 3'lü yapı teke düşürülmüştür. Yeni sistemde kişinin geliri; asgari ücretin üçte birinin üstünde ise asgari ücretin %3'ü üzerinden prim ödenmektedir. Bu prim tutarı 2017 yılı için 53,33 TL'ydi 2018 yılı için ise 60,89 TL'dir.
Yapılacak olan gelir testi sonrasında kişinin gelirinin asgari ücretin üçte birinden düşük olduğu anlaşılanlar yani yeşil kartlılar tabir ettiğimiz kişiler için ise GSS primi alınmamaktadır.
TORBA YASADA NELER DEĞİŞTİ
Türkeli:6824 sayılı Torba yasa birikmiş GSS prim borçlarına ne tür bir düzenleme getirdi? Herhangi bir indirim yapıldı mı?
GSS prim borçlarına, 6824 sayılı yasanın ilgili maddesinin yürürlük tarihi olan l Nisan 2017'den önceki döneme ilişkin olarak tahakkuk ettirilen veya ettirilecek gecikme cezası ve gecikme zammı gibi ferî alacaklardan ödenmemiş olanların tamamının tahsilinden vazgeçilmiştir. Diğer taraftan ödenmemiş olan aylık prim borcu aslının; tekli prim sistemi prim miktarına eşit veya fazla olması halinde (53.33 TL) bu miktar; az olması halinde ise tahakkuk eden borç tutarı üzerinden prim borcu yeniden hesaplanmıştır.Örneğin; 2016 yılında gelir asgari ücretin iki katından fazla olan kişinin gecikme cezası silindikten sonra ödemesi gereken 395 TL'lik borcu 53.33 TL'ye düşmektedir.
GSS PEŞİN Mİ ÖDENİYOR?
Türkeli:Güncellenen GSS borcunu sigortalı nasıl ödeyecek? Peşin mi yatırması gerekiyor?
6824 sayılı Torba yasa gereği yeni oluşan borca bu maddenin yürürlük tarihim takip eden aybaşından itibaren (1/5/2017) tarihinden itibaren oniki ay süreyle herhangi bir gecikme zammı ya da faiz tahakkuk ettirilmemiştir. Dolayısıyla bu on iki aylık süre zarfında yani 30/4/2018 tarihine kadar genel sağlık sigortalıları bu borçlarım peşin veya taksitler halinde yatırabilirler.
Türkeli:Teşekkür ederiz.
Ben teşekkür ederim. Bize bu fırsatı sunduğunuz için.
Yorumlar
Kalan Karakter: