Psikolojik Danışman Betül Pakyürek Çetinalp Uyardı: "Tercih Döneminde Mutlaka Uzman Desteği Alınmalı"

Psikolojik Danışman Betül Pakyürek Çetinalp, üniversite tercih sürecinde yaşanan stresin, öğrencilerin duygusal ve zihinsel sağlığı üzerinde olumsuz etkiler yaratabileceğini ifade etti. Çetinalp,, "Stres, doğru kaynaklardan destek alınarak iyi bir planlama ile yönetilebilir. Bu konuda mutlaka uzman görüşleri alınmalıdır." dedi.

Ankara Üniversitesi Psikolojik Danışmanlık ve Rehberlik bölümü mezunu Psikolojik Danışman Betül Çetinalp, tercih sürecinde dikkat edilmesi gereken konular hakkında gazetemize bilgiler verdi.

“TERCİH SÜRECİNDE KARİYER DANIŞMANLIĞI HİZMETİ ALINMALIDIR”

Üniversite sınavı kadar üniversite ve bölüm tercih sürecinin de stresli olabildiğini ve kariyer danışmanlığı hizmetlerinin alınmasının önemli olduğunu vurgulayan Çetinalp, “Öğrenciler ve yakınları için üniversite sınavı kadar üniversite ve bölüm tercih sürecinin de oldukça stresli olabildiğini görmekteyiz. Bu sürecin çeşitli belirsizlik faktörlerinden kaynaklı olabildiğini düşünürsek her öğrenci özelinde çeşitli referans noktaları alınarak kariyer danışmanlığının sağlanmasının sağlıklı olduğu bilinmektedir. Rehberlik danışmanlık hizmetleri kapsamınca konunun uzmanları tarafından bu desteğin alınması gerekmektedir.” dedi.

“STRES PROBLEMİN ÇÖZÜLEBİLMESİ İÇİN DOĞRU, YETKİN KİŞİLERLE İLETİŞİME GEÇİLMELİ”

Çetinalp, tercih sürecinde stresin kaynağını keşfetmek ve doğru kaynaklardan uzman görüşleri almanın önemini olduğunu kaydetti. Çetinalp, “Tercih sürecinde olan her öğrenci gibi kendisinin de bu süreçte geçtiğinin farkında olması, bu dönemin geçici olduğunun bilincinde olması, bu süreci bir kriz dönemi olarak adlandıracak olursak belirli olan zaman dilimi içerisinde en doğru kaynaklardan konunun uzmanlarından ve birden fazla görüş almaya özen göstererek sürecin yönetilmesi faydalı olacaktır. Tercih sürecindeki stres, öğrencinin ikilemlerinden, kendisini keşfetme noktasında, kariyer sürecindeki isteklerinin belirsizliği gibi konularda kaynaklı olabilir. Bu noktada öğrencinin stresinin kaynağı keşfedilip ihtiyacına yönelik netlik kazanıldığında baş etme becerisi belirlenmiş olacaktır. Strese neden olan sorunun tespit edilmesi, problemin çözülebilmesi için doğru, sağlıklı alanında yetkin kişilerle iletişime geçilmesi, zaman yönetimi ve eyleme geçerek oluşturulan adımlar öğrencilere yardımcı olacaktır.” diye konuştu.

“STRES DUYGUSAL VE ZİHİNSEL SAĞLIĞI OLUMSUZ ETKİLER”

Tercih dönemi stresinin öğrencilerin duygusal ve zihinsel sağlığı üzerinde olumsuz etkiler yaratabileceğini belirten Çetinalp, stresin yönetilmesinin önemine vurgu yaptı. Çetinalp, Stres ve stresle başa çıkabilmek her gelişim döneminde oldukça önemlidir. Öğrencilerin tercih dönemi stresi içinde bulundukları gelişim dönemi olan ergenlik dönemi literatüre bakıldığında “kimlik yapılandırılması” süreci olarak adlandırılmaktadır. Ergenlik dönemindeki bireyler biyo-psiko-sosyal gelişimi içerisindedirler. Bu durumda ergenlerin kimlik inşalarını oluştururken kendilerini keşfetmeleri adına onlara alan tanılması yanlış yapabilme lükslerinin olduğunu, içsel anlamda varoluşlarını ortaya koyabilmek için sosyal destek kaynaklarına son derece ihtiyaçlarının olduğunun vurgulanması aile dinamiği içerisinde ve toplumsal anlamda da her bireyin farkında olması gereken bir noktadır. Öğrenciler kendi duygusal anlamda ve zihinsel anlamda tüm stres yaşantılarında olduğu gibi benzer belirtiler yaşayabilirler ancak bu kendilerine zarar vermeyecek noktaya kadar normaldir. Ne zamanki  ruhsal bütünlüğünü sarsıcı, depresif tepkiler vermelerine neden olucu bir boyuta geldi o zaman mutlaka destek alınmalıdır.” dedi.

“GERÇEKÇİ İSTATİSTİKSEL DEĞERLENDİRMELERLE DOĞRU TERCİH YAPILMALIDIR”

 “Öğrencilere rehberlik hizmeti veren psikolojik danışmanların kariyer danışmanlığı kapsamında önemli rol oynadığını belirten Çetinalp, “Öğrencilere tercih döneminde profesyonel destek hizmeti veren sevgili meslektaşlarım Psikolojik Danışman’lar kariyer danışmanlığı kapsamında rehberlik hizmeti verebilmektedirler. Rehberlik Araştırma Merkezleri (RAM), MEB’e bağlı Rehberlik Hizmetleri veren okullardaki tercih dönemi süresince ulaşılabilir olan ücretsiz destek hizmetlerinden faydalanabilirler. Öğrenciler ve yakınlarının Psikolojik Danışmanlık ve Rehberlik eğitimi almamış kişilerin önerilerine itibar etmemeleri konunun uzmanlarınca bilgilendirmelerini almalarını önemsemekteyim. Ruh sağlığı alanında olduğu gibi alan dışı kişilerin yanlış yorumları ve müdahaleleri sonrasında telafi edilmesi güç durumlara sebebiyet verebilmektedir. Bu sebeple muhatabınızda olan uzmanlara lisans mezuniyetlerini sormaktan çekinmeyin. Profesyonel desteğin önemi kadar toplumsal anlamda tercih döneminde olduğunu bildiğiniz öğrencilere iyi niyetli dahi olsa onları bunaltabilecek soruları sormaktan kaçınmakta önemlidir. Öğrencilere falanca bölüme gitmelisin, o bölümde okursan işsiz kalırsın, bizim falanca kişi bu bölümü şu üniversiteyi okudu gibi söylemlere itibar etmeyiniz. Her alanda olduğu gibi uzman kişiler ve bilimin yol gösterdiği şekilde öğrencilerin biricikliğini göz önünde bulundurarak onların ilgi ve yeteneklerini göz önünde bulundurarak olabilecek en gerçekçi istatistiksel değerlendirmeler yapılarak doğru tercih yapılmalıdır.” ifadelerini kullandı.

“ÖĞRENCİLER İLGİ DUYDUKLARI MESLEKLER HAKKINDA ARAŞTIRMA YAPMALI”

Tercih dönemi süresince sağlıklı planlama ve içsel motivasyonun artırılması için öğrencilerin ilgi duydukları meslekler hakkında araştırma yapmaları gerektiğini ifade eden Çetinalp, “Öğrencilerin tercih dönemi süresince streslerini azaltmak için süreci sağlıklı planlamaları bu planlama adımlarını belirlerken öncelikle sınava hazırlık süresi boyunca içsel motivasyonunu artırmak için kullandığı teknikler, belirginleşmiş olan ilgi duyduğu meslekler hakkında doğru kaynaklar aracılığı ile araştırmasını yaparak bilinçli bir tercih döneminde öncelikli olarak hazırbulunuşluk sağlanmış olur. Öğrencinin bu süreçte yaklaşık iki haftalık periyotta kariyer danışmanlığı alacağı bölge ve kurumları belirlenmesi, tercih etmeyi planlanan bölümlerin olası sıralama aralığında kalan okulların belirlenmesi ve araştırılması, taslak oluşturulması uzmanların belirlediği sıralama aralığına ve isteklere göre listelenmesi gibi adımlar gerçekleştirilecek yeterli süre belirlendikten sonra, bu gün içerisinde 3-4 saat gibi, günün geri kalanında daha fazla bu konu üzerine zaman ayırmadan ve olumsuz söylemlerden uzak kalmaya çalışarak rutin gündelik alışkanlıklara devam edilmesi stresin kontrol altına alınmasında yardımcı olacaktır.” şeklinde konuştu.

“ÖĞRENCİLERİN KARARLARINA SAYGI DUYULMASI GEREKLİ”

Ebeveynlerin ve öğretmenlerin, öğrencilerin tercih sürecinde destekleyici olmalarının son derece önemli olduğunu kaydeden Çetinalp, öğrencilerin kararlarına saygı duyulması gerektiğini söyledi. Çetinalp, sözlerini şöyle sürdürdü:

“Öğrencilerin yönlendirilmesi ve sağlıklı bir tercih süreci geçirebilmeleri için ebeveynlerinin ve öğretmenlerinin desteklerine ihtiyaçları vardır. Bu süreçte özellikle ebeveynler kendi kişisel düşüncelerini empoze etmeye çalışmaktan kaçınmalıdırlar. Ebeveynlerin olumsuz söylemleri ya da öğrencinin kararlarını öznel sebeplerle yargılamak, kötülemek gibi aile içi çatışmalara yol açıcı durumlardan uzak kalmak gereklidir. Öğrencilerin kendi kariyer yolculuklarında aileleri ile fikir ayrılıkları yaşamaları muhtemeldir ancak karşınızdaki öğrencilerin bir birey olduğunu ve gelişim sürecinde kendi karalarını almalarında yalnızca destek olup bilgi ve deneyimlerden hareketle paylaşımda bulunmaları yeterli olacaktır. Rehberlik danışmanlıkları alacakları yerlere öğrencilere eşlik edebilirler. Öğretmenler ve veliler bu süreçte öğrencilerini desteklediklerini, kaygılandıklarını konuları anladıklarını ve hak verdiklerini gösterir bir söylem ve tutum içerisinde olmaları öğrenciler için çok kıymetli olacaktır.”

“ÖĞRENCİLERİN SOSYAL VE PROFESYONEL DESTEK HİZMET ALMASI ÖNEMLİ”

Öğrencilerin sosyal destek kaynaklarından ve profesyonel destek hizmetlerinden faydalanmalarının önemini dile getiren Çetinalp, sözlerini şöyle tamamladı:

“Profesyonel olarak psikolojik destek hizmeti almak isteyen öğrenciler ve veliler için öncelikle ücretsiz olarak destek alabilecekleri sağlık kuruluşları, rehberlik araştırma merkezleri, halk eğitim merkezleri, gençlik spor bakanlığı bünyesince psikolojik destek birimi olan ruh sağlığı çalışanları; psikiyatristler, psikologlar ve psikolojik danışmanlar olmak üzere kişiler olabildiği gibi özel psikolojik danışmanlık merkezlerinden de destek almak mümkündür. Bu noktada dikkat edilmesi gereken en önemli husus ruh sağlığı alanında hizmet verecek kişilerin ehliyetleridir. Günümüzde sosyal medya aracılığı ile eğitim koçluğu, yaşam koçluğu gibi alanlarda ruh sağlığı eğitimi almamış kişilerce de danışmanlık hizmeti adı altında girişimler olabilmektedir. Bu noktada bilinçli olunmalıdır ve uzmanlara mezuniyet bilgileri sorulmalıdır. Ruh sağlığı hizmetini, psikiyatristler, psikologlar ve psikolojik danışmanlar verebilirler. Ruh sağlığınızı tehlikeye atmayın, psikolojik destek almak, bireysel anlamda danışmanlık hizmeti almak her bireyin hakkıdır. Psikolojik olarak destek almak için ruhsal anlamda rahatsızlığınız olması gerekmez. İnsan yaşamındaki zorlayıcı süreçlerde, kişilerin kendilerini keşfetmek içgörü kazanmak tarafsız ve objektif bir şekilde yargılanmadan kendisin ifade edebileceği profesyonel bir destek sürecine girmek son derece normaldir. Bu sebeple hem öğrenciler hem de aileleri rahatlıkla uzman kişilere ulaşabilirler. Unutmayın biz ruh sağlığı çalışanlarının mesleki olarak ilk ilkesi koşuşuz kabuldür. Rahatlıkla bizlere ulaşabilirler.”>> ÖZEL HABER- ŞEYDA YEŞİLÇAY