Kalenin Eteklerindeki 4 Asırlık Tarih
Afyonkarahisar’ın Hisarönü mahallesinde Kale’nin eteklerinde bulunan Aziz Meryem Ana Kilisesinin kalıntılarının tarihi sizler için araştırdık.
Şehirde Afyonkarahisar kalesinin güney kısmı eteklerinin Hisarönü mahallesinde bulunan ve halk tarafından dönemin, Aziz Meryem Ana Kilisesi olarak bilinen kilisenin kalıntılarına dair tarihi haberimizde…
4 ASIRLIK TARİH ADETA BÜYÜLÜYOR
Afyonkarahisar kalesinin güney kısmı eteklerinin Hisarönü (Nasara) mahallesinde bulunan ve İstanbul Patrikhanesine bağlı olan Meryem Ana Kilisesi’nin, 1600’lü yıllarda şehirde yaşayan Ermeniler için yaptırılmıştır.
Arşiv kayıtlarına göre, kilise adı “Mahalle-i Kilisa-yı Ermeniyan” (Ermeni Kilisesi Mahallesi) şeklinde bulunduğu yere zamanın alışkanlığı Kilisenin adı verilmiş.
Haziran 1674 tarihli bir mahkeme kaydında belirtildiğine göre, “Kilise Mahallesi” adıyla anılan bir mahalle bulunmaktadır.
31 Aralık 1904 tarihli bir mahkeme kaydında belirtildiğine göre, Deve Dede Mahallesi olarak geçer. 1696 ve 1716 yılına ait mahkeme kayıtlarında kale eteğindeki “Meryem Ana Kilisesi”, yine 1716 yılına ait diğer bir kayıtta da “Karahisar-ı Sahib'de ki Meryem Ana Manastırları” diye anılmaktadır.
İki katlı (ya da üç) olan bu kilise, içerisinde ayrıca bir mektep ve bir misafirhane bulundurmaktadır. Kilisenin Gündoğu tarafında küçük sofanın alt kısmının kiler olduğu, ayrıca alt katta ahırın olduğu anlaşılmaktadır.
Kilisesi'nin zamanla yıpranarak duvarlarının rutubetten köhnediği binanın pek çok mahalli yıkılmış, duvarları içeriden ve dışarıdan su toplamıştır ve bakımdan geçmesi gerektiği için rahipleri tarafından İstanbul’a bildirilmiştir. Mimarbaşı vekilinin ölmesi üzerine kilise tamirinin bazı bölümleri eksik, bazılarının da hatalı yapıldığı Ağustos 1671 tarihli mahkeme sicil kaydına yazılmıştır. Nisan 1671 tarihli bir başka yazıda kilisenin harabe olan avlusu ve duvarı esaslı bir bakımdan geçtiği anlaşılmaktadır...
Kilisenin boyu 13,5 zirâ (arapça ölçü birimi), eni 8 zirâ, duvarının yüksekliği ise 3,5 zira olarak tespit edilmiştir.
Kilisenin bazı duvar ve kemerleri hariç olmak üzere büyük bir kısmı günümüze kadar ulaşamamıştır. Bu kemerler üzerine 1850'den sonra ev yapılmış, ancak 2008’de yıkılmıştır.
Avlu bugün kuzey-güney doğrultulu bahçelere bölünmüş olup bahçelerin güney kenarlarına evler yapılmıştır.>>ÖZEL HABER: HİLAL PARLAK
HİLAL PARLAK