İsfendiyaroğulları Beyliği’ne Kim Son Verdi?

İsfendiyaroğulları olarak da bilinen Candaroğulları Beyliği, Anadolu Selçuklu Devleti’nin çöküş döneminde, 1291 yılında Şemseddin Yaman Candar tarafından Kastamonu çevresinde kurulmuştur. Zamanla Sinop limanı, tersane-kapalılığı ve bölgesel askeri gücü ile dikkat çekmiş, Osmanlı hâkimiyetine girene kadar varlığını sürdürmüştür. “İsfendiyaroğulları” adı, özellikle İsfendiyar Bey döneminden sonra bu beylik için yaygın biçimde kullanılmıştır. 

Beyliğin Sonu: 1461’de Osmanlı İlhakı

Candaroğulları Beyliği’nin egemenliği, Osmanlı Devleti ile ittifak, teslimiyet ve nihai ilhak süreçleriyle son bulmuştur. 

• İsfendiyar Bey’in 1440’taki ölümünden sonra, yerine oğlu İbrâhim Bey geçmiştir. 1443’te İbrâhim Bey’in de vefat etmesi üzerine İsmâil Bey tahta geçmiştir. 
• İsmâil Bey ile kardeşi Kızıl Ahmed Bey arasında iktidar mücadelesi çıkmıştır. Kızıl Ahmed, Osmanlılara başvurarak destek istemiştir. 
• Son olarak II. Mehmed (Fatih Sultan Mehmed) döneminde, 1460–1461 yıllarında Osmanlı ordusu bölgeye yönelmiş, önce Kastamonu sonra Sinop fethedilmiştir. 
• 1461 yılında Candaroğulları Beyliği tamamen Osmanlı idaresine katılmış, beylik resmen sona ermiş sayılmıştır. 

Dolayısıyla, Candaroğulları ya da İsfendiyaroğulları Beyliği’ne fiilen son veren güç Osmanlı İmparatorluğu, özellikle Fatih döneminde yaptığı ilhak hamlesiyle beylik varlığını sona erdirmiştir.

Tarihsel Değerlendirme: Neden Osmanlı’ya Katıldı?

• İttifak ve Başvurma Eğilimleri
• Beyliğin son dönemlerinde Kızıl Ahmed Bey gibi bazı üyeler Osmanlı himayesini talep etmiş, bu da Osmanlı’nın işini kolaylaştıran bir zemin yaratmıştır.
• Anadolu’daki Siyasi Bütünleşme Politikası
• Fatih Sultan Mehmed’in Anadolu’daki beylikleri birleştirme politikası çerçevesinde, Candaroğulları stratejik öneme sahip bir bölge olarak gündeme gelmiştir. 
• İç Çekişmeler ve Zayıflama

İsmâil ile Kızıl Ahmed arasındaki çatışmalar, iç ağırlaşmalar ve dış baskılar, beylik içinde istikrarı azaltmış; Osmanlı’nın bölgeye müdahalesini kolaylaştırmıştır.

Barışı Seçme veya Boyun Eğme Tavrı

Son dönemde Candaroğulları, doğrudan direnmek yerine Osmanlı ile barışçıl ilişkileri tercih etmiş; bu da beylik statüsünü korumanın yollarını zayıflatmıştır. 
Candaroğulları / İsfendiyaroğulları Beyliği’nin tarih sahnesine çıkışından, Osmanlı’ya tamamen katılışına kadar geçen süreç karmaşıktır. Ancak araştırmalar göstermektedir ki, beylik statüsü fiili olarak Fatih Sultan Mehmed döneminde Osmanlı tarafından kaldırılmıştır ve 1461 yılı bu ilhakın sembolik son tarihidir.