AKÜ’de "Akit Teorisi" Mercek Altına Alındı

Seminerde İlahiyat Fakültesi Öğretim Üyesi Doç. Dr. Münir Yaşar Kaya, İslam Borçlar Hukuku perspektifinden modern yaşam pratikleri ve akit teorisine ilişkin bilgiler paylaştı.

İlahiyat Fakültesinde gerçekleştirilen seminerde Doç. Dr. Kaya, “Akit Teorisi”nin kavramsal çerçevesini ve güncel hayattaki izdüşümlerine ilişkin bilgiler verdi. Bireylerin sosyal yaşamda gerçekleştirdiği rutin eylemlerin dahi İslam hukuku bağlamında birer “sözleşme” (akit) niteliği taşıdığına dikkat çeken Kaya, bu işlemlerin fıkhî meşruiyetinin, söz konusu hukuki arka planın bilincinde olunmasıyla ilintili olduğunu belirtti. Kaya, sözleşmelerin yalnızca yazılı metinlere indirgenemeyeceğini belirterek, zımni irade beyanlarının da hukuki sonuç doğurduğunu kaydetti. Güncel iktisadi işlemleri fıkhî açıdan örneklendiren Doç. Dr. Kaya, toplu taşıma hizmetlerinden yararlanmanın İslam hukukunda bir “İcare” (kiralama) akdi olduğunu; ATM üzerinden gerçekleştirilen nakit çekim işlemlerinin ise katılım bankacılığı prensipleri gereği, mudinin bankaya verdiği borcun (karz) tahsili mahiyetinde olduğunu belirtti.

Seminerde ayrıca, iktisadi işlemlerdeki meşruiyet sınırları kapsamında “kumar” ve “hibe” kavramları arasındaki ayrıma değinildi. Doç. Dr. Kaya, salt şans oyununa dayalı ve bedel ödenerek dahil olunan sistemlerin (piyango vb.) “kumar” olarak nitelendirildiğini; ticari bir alışveriş akdine bağlı olarak sunulan çekiliş haklarının ise “hibe” statüsünde değerlendirilmesi gerektiğini ifade etti. Akdin sıhhati için iki farklı iradenin ve karşılıklı rızanın (terazi) varlığının zorunlu olduğunu kaydeden Kaya, aksi durumların hukuki geçersizlik doğuracağını, hatta işlemin gasp veya hırsızlık hükmünde sayılabileceğini söyledi.

Seminer, soru cevap bölümünün ardından sona erdi.