Türkiye’de1 Ocak 2016’dan ilk kez ehliyet alan herkes, 2 yıl boyunca “aday sürücü” sayılıyor. Bu sürede 75 ceza puanına ulaşan, 0,20 promil üzerinde alkollü yakalanan ya da bazı trafik kurallarını 3 kez ihlal edenlerin ehliyeti iptal edilerek başa dönmesi isteniyor.
Aday sürücü, normal sürücü gibi trafiğe çıkabiliyor, aracı tek başına kullanabiliyor, şehir içi–şehir dışı ayrımı olmadan her yerde ve her saatte araç sürebiliyor. Ancak bu 2 yıllık süreçte, trafik kurallarına uymadığı takdirde çok daha ağır sonuçlarla karşılaşıyor.
KART AYNI, STATÜ FARKLI
Aday sürücülere verilen ehliyet kartı, diğer sürücü belgelerinden görünüş olarak farklı değil. Kartın üzerinde “stajyer”, “aday” gibi bir ibare yer almıyor. Kişinin aday sürücü olup olmadığı, sadece sistemde görünüyor.
Adaylık süresi dolduğunda da sürücünün gidip tekrar işlem yaptırmasına gerek olmuyor. 2 yıl sorunsuz tamamlandığında statü otomatik olarak normal sürücüye dönüşüyor.
2 YILDA 75 CEZA PUANI DOLARSA EHLİYET İPTAL
Aday sürücülükte en kritik başlık, ceza puanı.
Normal sürücülerde 1 yıl içinde 100 ceza puanına ulaşılması halinde ehliyete geçici süreyle el konulurken, aday sürücüler için sınır çok daha düşük. Aday sürücüler, 2 yıl içinde toplam 75 ceza puanına ulaştığında ehliyetini kaybediyor.
Bu durumda sürücünün belgesi iptal ediliyor ve tekrar ehliyet alabilmek için sürücü kursuna yeniden yazılması, tüm sınavlara yeniden girmesi ve ayrıca psikoteknik değerlendirme ile psikiyatri uzmanı muayenesinden geçmesi gerekiyor.
ÜÇ KEZ AYNI İHLAL, EHLİYETE VEDA
Aday sürücüler için bazı ihlaller, tekrarlandığında doğrudan iptal sebebi sayılıyor. Adaylık süresi içinde şu kuralları 3 kez ihlal edenlerin ehliyeti iptal ediliyor:
Kırmızı ışık ihlali
Hız sınırını aşmak
Yayaya veya okul geçidinde öğrenciye yol vermemek
Kavşak ve dönüş kurallarına uymamak (yanlış şerit, yanlış dönüş gibi)
Emniyet kemeri takmamak veya motosiklette kask kullanmamak
Bu ihlallerde “nasıl olsa sadece para cezası gelir” düşüncesi, aday sürücüler için ehliyeti tamamen kaybetmeye kadar gidebiliyor.
Alkol sınırı aday sürücüde çok daha katı
Aday sürücülükte en kritik konulardan biri de alkol.
Normal şartlarda hususi araç sürücüleri için belirli bir promil sınırından söz edilse de, aday sürücüler için sınır çok daha aşağıda tutuluyor. Aday sürücülerde 0,20 promilin üzeri alkollü araç kullanmak, doğrudan ehliyet iptali anlamına geliyor.
Uygulamada bu durum, direksiyon başına geçmeden önce “bir kadehten bir şey olmaz” mantığının tamamen riskli olduğu şeklinde yorumlanıyor. Aday sürücünün, ehliyetini korumak istiyorsa hiç alkol almadan araç kullanması gerekiyor.
Uyuşturucu veya uyarıcı madde etkisi altında araç kullanılması ise zaten tüm sürücülerde olduğu gibi, aday sürücüler için de net olarak ehliyetin geri alınmasına yol açıyor.
GÜNLÜK HAYATTA ADAY SÜRÜCÜYÜ NELER BEKLİYOR?
Aday sürücülük, kâğıt üzerinde bir statüden ibaret değil; günlük hayatta da sürücünün davranışlarını doğrudan etkileyen bir süreç.
Bu 2 yıl boyunca aday sürücünün özellikle:
Hız limitlerine (özellikle radar noktaları, şehir içi 50 km sınırı, bölünmüş yollardaki hız limitleri),
Kırmızı ışıklara (sarıda “yetişirim” refleksi riskli olabiliyor),
Yaya geçitleri ve okul önlerine,
Emniyet kemeri ve motosiklet kaskı kullanmaya
normal sürücülere göre çok daha dikkatli yaklaşması gerekiyor.
Bir kez hız, bir kez kırmızı ışık, bir kez kemer ihlali derken ceza puanlarının hızla birikmesi söz konusu olabiliyor. 2 yıl içinde 75 puana ulaşmak, göründüğü kadar zor değil.
Ehliyet iptal olursa yeniden en başa
Aday sürücü, belirlenen ihlaller nedeniyle ehliyeti iptal edildiğinde süreç tamamen başa sarıyor.
Sürücü, yeni bir kursa kayıt olup teorik derslere yeniden giriyor, yazılı ve direksiyon sınavlarını tekrar veriyor. Buna ek olarak psikoteknik rapor ve psikiyatri uzmanı görüşü ile trafikte sürücü olmaya uygun olduğuna dair rapor alması gerekiyor.
Bu nedenle uzmanlar, adaylık dönemini “trafikte disiplinin en çok öğrenildiği ve alışkanlıkların yerleştiği dönem” olarak tanımlıyor.
EN ÇOK KARIŞTIRILAN YANLIŞLAR
Aday sürücülükle ilgili toplumda yaygın olan bazı yanlış inanışlar da dikkat çekiyor:
“Aday sürücünün ehliyet kartı farklı, üzerinde stajyer yazıyor”
- Yanlış. Kart standart, “aday” ibaresi bulunmuyor. Statü, sadece sistemde görünüyor.
“Aday sürücü tek başına trafiğe çıkamaz, yanında tecrübeli biri olmalı”
- Yanlış. Böyle bir şart yok. Aday sürücü tek başına araç kullanabiliyor.
“Adaylık bitince stajyer ehliyeti değiştirmen gerekiyor”
- Yanlış. 2 yıllık süre sorunsuz tamamlandığında mevcut ehliyet, otomatik olarak normal sürücü belgesi statüsüne geçmiş sayılıyor.
“EHLİYETİME DEĞERİM” DİYEN İÇİN MESAJ NET
Sonuç olarak, aday sürücü olmak; “ehliyeti eksik” olmak değil, “yakından takip edilen sürücü” olmak anlamına geliyor.
İlk 2 yıl boyunca 0,20 promil üzeri alkol, tekrar eden hız ve kırmızı ışık ihlalleri, emniyet kemeri ve yaya geçidi ihlalleri hem ceza puanı hem de ehliyetin tamamen iptali riskini beraberinde getiriyor.
Yorumlar
Kalan Karakter: