“Adanalı Ziya ve Evrâk-ı Hazân” Adlı Kitaptan Bir Sayfa
Bugünkü yazımızda da kıt'aların bulunduğu bir başka sayfa üzerinde durmak istiyorum. Birinci kıt'a Mefâ'îlün Mefâ'îlün Mefâ'îlün Mefâ'îlün; ikinci kıt'a Fe'ilâtün (Fâ'ilâtün) Fe'ilâtün Fe'ilâtün Fe'ilün (Fa'lün); üçüncü kıt'a Mef'ûlü Mefâ'ilün Fe'ûlün vezniyle yazılmış olup, şekillerden ilk ikisinin “Kıt'a” başlığıyla verilmesine rağmen üçüncüsünün de “kıt'a” olmasına rağmen “UŞAK İÇİN” başlığıyla verilmesi konunun uzmanlarınca dikkatten kaçmayacaktır.
Birinci ve ikinci kıt'alar için dipnotta verilen el yazması kaynak için, “Şiir, el yazması bir kaynaktan okunduğu için, hatalı kelimeler ve anlam kayması olabilir” açıklamasını anlamak ve kabul etmek mümkün değildir. Bu alanda dirsek çürüten, ömrünü tüketen, gözlerinin nurunu veren ilim ehli bilir ki, bir eserin metnini kurarken elde el yazması kaynağın bulunması, metnin doğru kurulması için aranan, arzulanan bir fırsattır. 1999 yılından beri Arap harfli ve Latin harfli gazete ve dergilerden şiirlerini tespit etmeye çalıştığım Adanalı Ziyâ ile ilgili kitap çalışmamı, diğer çalışmalarımı bırakıp öne çıkarışım, Ziyâ’nın şiirlerinin bulunduğu el yazması mecmuaların (Konya Mevlânâ Müzesi Kütüphanesi Yz. 212 ve Yz. 68) varlığını öğrenmem üzerinedir.
Metni okuyamamanın kabahatinin el yazmasına yüklenmesi, işi basite alıp “anlam kayması olabilir” denmesi üzerine söylenecek söz bulamıyorum. Birinci ve ikinci kıt'aların altındaki açıklayıcı bilgiler dipnotta verilmeliydi. Çalışmada, şiirlerin vezinlerine hiç dikkat edilmediğini, kelimelerin anlama bakılmadığını ikinci kıt'anın üçüncü mısrası itiraf eder gibidir. Vezne, Arap harfleriyle yazılışa ve anlama dikkat etmemenin; “uşak” (amonyak), “uşak” (çocuk, erkek hizmetçi, tayfa) ve “ ‘uşşâk” (âşıklar) kelimelerini ayırt edememenin, birinci kıt'a ile üçüncü kıt'anın bent, ikinci kıt'anın beyit birimiyle yazılmasının kabahati, hangi vicdanla kaynağın el yazması oluşuna yüklenir, aklım almıyor.
(Şiirlerin tenkitli metni, yakında yayımlanacak olan “ADANALI ZİYA ve ŞİİRLERİ” adlı kitabımızda verilmiştir).
(PAZARTESİ DEVAM EDECEK)