Can çekişmek nedir? Ölüme yaklaşmak âb-ı hayatı elde edememektir.
İnsanların iki gözü de toprağa ve ölüme saplamıştır. Âb-ı hayat var mı yok mu bunda yüz türlü şüpheleri vardır.
Sen gayret et ki yüz şüphe doksan olsun. Gece karanlığında dahi (Allah’a doğru git, eğer uyursan geceyi de kaybedersin. (O, hakikat) gününü geceleyin ara, karanlıklara ışık saçan aklı önüne geçir, rehber yap.
Kötü renkli gecede çok iyilikler vardır. Âb-ı hayat karanlığın eşidir.
Böyle yüzlerce gaflet tohumunu ekip durdukça başını uykudan kaldırabilir misin?
Ölüm gibi (ağır) uyku ile haram lokma birbirinin dostudur; efendi uyudu gece hırsızı işe koyuldu.
Senin düşmanın kimlerdir? Bilmiyorsun. Ateşten yaratılanlar (cinler ve şeytanlar) topraktan yaratılanların (insanların) varlığına düşmandır.
Ateş, suyun ve oğullarının düşmanıdır. Su da ateşin canına düşmandır.
Suyun ve suyun çocukları olan insanların düşmanı olduğundan suda ateşi söndürür.
Sonra (şunu da bil’ki bu ateş şehvet ateşidir; günahın suçun aslı ondadır.
Dış alemdeki ateşi su söndürür. Fakat şehvet ateşi Cehennem’e kadar götürür.
Şehvet ateşi, su ile sakinleşmez. Çünkü azap ve elem bakımından cehennem tabiatlıdır.
Şehvet ateşinin çaresi nedir? Dinin nûrudur; müminlerin nûru kâfirlerin ateşini söndürür.
Bu ateşi ne söndürür? Alllah’ın nuru, İbrahim’in nurunu kendine üstat yap.
Tâ ki öd ağacına benzeyen bu bedenin Nemrut gibi olan nefis ateşinden kurtulsun.
Ateşli şehvete her istediğini vermekle bitmez, nefsin asıl ihtiyacını tatmin edilmemiş halde bırakmakla eksilir.
Bir ateşe odun attıkça o ateş nerden sönecek. Fakat ateşe odun atmazsan söner; çünkü takvâ (Allah korkusu) ateşin üzerine su atar.
(İnsanların) kalplerindeki Allah korkusundan pembeleşip güzelleşen yüzünü ateş nasıl karartır?
KONUNUN
AÇIKLAMASI
İnsanoğlunun dünya makam ve servetlerine sarılmaları onların yok olma korkusundandır. Bu korku can çekişmedir. Can çekişmek demek AB-ı hayata yani Allah sevgisine ulaşamamaktır. Can çekişmeden kurtulanlar yalnızca Allah’ta fani olmak isteyen ve Allah’tan korkan kişilerdir.
Ab-ı hayat suyunu gecelerde, Allah’ta yok olmanın seherlerinde, ağzının dudaklarıyla değil, ruhunun dudaklarıyla içeçeceksin. Karanlık gecelerde nice hayırlar vardır. Dünya hayatını uzun ve karanlık bir gece say. Bu gece içinde bir gönül ihlâsıyla, gönülden gelen bir coşkuyla hakikat güneşini bekleyenlerdensen, mukaddes Ab-ı hayat suyunu içeceksin demektir.
Ruhları hakikat ilminden, Allah bilgisinden gafil olanların gaflet uykularında şeytanlar iş başındadır.
Ateşten yaratılmış şeytanlar, topraktan yaratılan insanlara düşmandır.
İnsan nefsini kötülüklere sürüklemek ve yakmak hevesindeki şeytani ateş, şehvet ateşidir. Dünya heveslerine duyulan derin bağlılığın aldanışın ateşidir; şehvet ateşi. Her çeşit günaha geçici arzunun adı olan şehvet ateşinden sakın...
Çünkü seni yaratanı inkârdan başlayarak, başkalarının hakkını almak, mevki ve servet sarılmak, çalışmadan büyük vurgunlar peşinde koşmak, kısacası bütün maddiliklere karşı doymak bilmez bir açlık, bencillik hissiyle yanmak, hep aynı “ŞEHVET ATEŞİNİN” türlü tezahürleridir. Böyle ateşleri su ile değil Allah’ın nuruyla söndürmelidir. İçimizdeki tutuşan Allah nuru, iyilik ve güzellik ışığıdır. Ömrümüz boyunca insanlara ve tüm canlı varlıklara faydalı olup iyilik yaptığımız müddetçe içimizdeki Allah nuru hiç sönmeyecektir.
HZ.MEVLÂNA
MESNEVİ 3687-3706. Beyitler