“Adanalı Ziya ve Evrâk-ı Hazân” Adlı Kitaptan Bir Sayfa
Bugünkü yazımızda Adanalı Ziya’nın, hatalı yayımlanan şiirlerini, Allah rızası, Afyonkarahisar ve Adanalı Ziya sevgisi için düzelterek okuyucumuza sunmaya devam ediyoruz.
Hatalarını düzelteceğimiz şiir, bir “şarkı” olup Afyonkarahisar’ın yerel gazetelerinden Îkâz gazetesinde (21 Zilhicce 1342/24 Temmuz 1340-1923, Sene: 5, Nu. 451-52, s. 1) Arap harfleriyle ve Gençliğin Sesi gazetesinde (31 Ağustos 1962, S. 2164, s. 2) Latin harfleriyle “Medeniyet Şarkısı” adıyla yayımlanmıştır.
Üç bentten oluşan şarkının bazı mısralarında (....) şeklinde boş bırakılan yerler için dipnotta; “Şiir, eski yazı bir metinden alındığından okunamayan yerler....olarak geçilmiştir” şeklinde yapılan açıklama, “özrü kabahatinden büyük” sözünü hatırlatmaktadır. Önceki yazılarımda da ısrarla söylediğim gibi bir metnin sağlam kurulmasında elde Arap harfli yazma veya matbu bir nüshanın bulunuşu, aranan bir durumdur. Osmanlı Türkçesi olmadığı için (eski yazı) metni okuyamamanın suçunu metne yüklemek akılcı ve bilimsel bir yaklaşım değildir.
Osmanlıca, aruz vezni ve şarkı nazım şekli hakkında bilgi sahibi olunsa, kafiyeye ve anlama dikkat edilse idi, (....) şeklinde boş bırakılan yerler rahat bir şekilde okunabilecekti. Şiirin bu haliyle yayımlanması, bir kimseye faydalı olması ötesinde; şairin yanlış tanınmasına sebep olunduğu için zararlı olmuştur. Bir metni doğru kurmak ve yayımlamak için gerekli temel bilgiler ve o konuda ihtisas yok ise o işe girişilmemelidir. Rabb’im her bir kuluna ayrı bir meziyet, ayrı bir kabiliyet ve ayrı bir meslek nasip etmiştir. Her işin, her mesleğin kendine özgü incelikleri ve temel bilgileri vardır. Arap harfli bir metni Latin harflerine aktararak yayımlamak için de “ihtisas” bilgisi gereklidir. “Liseden kalma kıt dîvân edebiyatı bilgisi”yle böyle bir işe kalkışmayı anlamak mümkün değildir. Değerlendirmeyi yine akıl ve izan sahibi okuyucularıma bırakıyorum...
ŞARKI
Fe'ilâtün Fe'ilâtün Fe'ilün
(Fâ'ilâtün) (Fa'lün)
I
Bize gösterdi vukû'ât-ı zamân
Medenîler ne denîlermiş amân
Cilvesi cân alıcı kasdı yamân
Medenîler ne denîlermiş amân
II
Şakasız kuvvete karşı apışır
'Âcizi buldu mu sağlam yapışır
Mâl-i yağma gibi hakkı kapışır
Medenîler ne denîlermiş amân
III
Öz söze aykırı mugfildirler
Çıksalar da göğe sâfildirler
Medenî kisvede kâtildirler
Medenîler ne denîlermiş amân