“Adanalı Ziya ve Evrâk-ı Hazân” Adlı Kitaptan Bir Sayfa
Bugünkü yazımızda Ziyâ’nın, “Devr-i Hamîdî Sayhalarından” adlı, Mefâ'ilün Fe'ilâtün Mefâ'ilün Fe'ilün (Fa'lün) vezniyle yazılmış bir gazelinden söz edeceğiz. Fotoğrafi verilen sayfanın dipnot bilgiden anlaşıldığına göre gazel, Ziyâ’nın yakın dostlarından Öğretmen Enver Ergun’un Vicdânî imzasıyla Gençliğin Sesi gazetesinde Latin harfleriyle yayımladığı yazısından hatalarıyla birlikte alınmıştır. “İhtisas” sahiplerinin bildiği gibi yeni bir metin oluşturulurken, el yazması veya matbu Arap harfli kaynak veya kaynaklar esas alınır. Bu mümkün olmadığı takdirde faydalanılan Latin harfli kaynaktaki metnin, hatalı olabileceği düşünülerek yeni metin kurulurken bütün mısraların, beyitlerin ve kelimelerin tek tek anlamları kontrol edilir. Aksi takdirde, hataların yayılmasına sebep olunacağı için, hatalı bir metnin aynen alınıp verilmesinin faydadan çok zararı vardır. Üzerinde durduğumuz kitabın tamamında bu acı gerçek görülmektedir.
Yakında çıkacak olan kitabımızda görüleceği gibi söz konusu gazel, Konya Mevlana Müzesinde kayıtlı el yazması mecmuada (Yz. 212, vr. 59a; Yz. 68, s. 8) da yer almaktadır. Gazelin, buradan hareketle kurduğumuz metnini verip kıyaslamayı ve yorumu akıl, vicdan ve “ihtisas” sahiplerine bırakmak istiyorum:
GAZEL
“Nedir bu dâğ-ı esâret niçün bu kayd-ı elem
Bihişt-i 'âlem-i hürriyyeti düşün âdem
Ne buldun ayrılamazsın 'aceb şu varlıkdan
Ki dehşet etmede ilkâ sana sadâ-yı 'adem
Yazık değil mi ki zîr-i sehâb-ı zulmetde
Şu hâl-i vehm ile yaksın bizi savâ'ik-ı gam
Bırak tereddüdü hem-râh-ı ittihâd olalım
Cihân rûşen-i hürriyyete güşâde 'alem
Resen-i bikrden 'aşkım asıldım eylemem âh
Kefen-be-dûş cünûnum ölüm nedir bilmem”
(Şiirin tenkitli metni, yakında yayımlanacak olan “ADANALI ZİYA ve ŞİİRLERİ” adlı kitabımızda verilmiştir).
(PAZARTESİ DEVAM EDECEK)