Ramazan Gecelerinin İhyası Teravih Namazı
Ramazan ayı, Allah'ın kullarına lütfettiği çok mübarek bir aydır. Fakat asıl olan bu kıymetli zaman dilimini, gereği gibi ihya etmektir.
Ramazan gecelerinin ihyası ile ilgili olarak rivayet edilen şu hadis-i şerif dikkat çekicidir.
"Kim Ramazan ayının faziletine inanarak ve karşılığım Allah'tan bekleyerek, Ramazanı ibadetle ihya ederse, geçmiş günahları bağ ıslanır. "(Buharı, Müslim)
Diğer bir hadiste;
"Allahu Teâlâ Ramazanın gündüzünde oruç tutmayı farz kıldı. Ben de gece kıyamını (teravihi) sünnet kıldım" buyrulmuştur.
Buhari ve Müslim'in rivayetlerine göre, Ramazan gecelerinden üç gece ayrı vakitlerde Peygamberimiz (as) ashabıyla beraber sekiz rekât kılmışlar, ashabı kiram evlerinde yirmi rekâta tamamlamışlardır. Bu üç gece, Ramazanın yirmi üçüncü, yirmi beşinci ve yirmi yedinci geceleridir. Diğer bir görüşe göre ilk üç gecede kılmışlardır. (Dürer 1/206)
Şu halde Peygamberimiz (as), bu namazı cemaatle kılmış ve bize sünnet olmuştur.
Hz. Ömer (ra) dönemine kadar ashabı kiram, kendi başlarına, Efendimiz(as) de gördükleri gibi teravihi sekiz, üçü vitir olmak üzere on bir rekât kılanlar olduğu gibi, daha çok kılanlar da olmuştur. Ancak, Hz. Ömer (ra), Ramazan gecelerinde halkın iştah ile bu namaza devam ettiklerini görünce, farz kılınma ihtimali de olmayınca, Ubey Bin Ka'b (ra)'ı, teravih imamı nasbetti ve cemaatle kıldılar. Hz. Ubey Bin Ka'b'ın teravih namazım, bazılarına göre sekiz, bazılarına göre yirmi rekât kıldırdığı rivayet edilmiştir.
Teravih namazının yirmi rekât olduğunun delili Malik'in, Yezid Bin Ruman'dan naklettiği şu rivayettir:
"Hz. Ömer zamanında insanlar, vitir ile beraber 23 rekât namaz kılarlardı. "Bunun açıklaması olarak denilmiştir ki; Farza bağlı sünnetler on rekâttır. Ramazanda bunlar, iki katına çıkarılarak ,vitirle beraber 23rekât olmuştur. Çünkü Ramazan ayı ibadet için gayret gösterme ayıdır. Bu durumun, sahabe arasında meşhur olduğundan dolayı icma haline gelmiştir.
İbni Abbas (ra)'dan rivayete göre, "Hz Peygamber (as), Ramazan ayında 20 rekât namaz kılardı." Hz. Ömer (ra) Ubey Bin Ka'b'ın arkasında toplanan cemaate 20 rekât kıldırıyordu.
Netice olarak, teravih namazının sekiz rekâtının Peygamber Efendimizin sünneti, kalan on iki rekâtının ise, teravihin 20 rekât olduğuna dair zayıf rivayet dikkate alınmayacak olursa, sahabenin sünneti ve İslam ümmetinin Ramazan ayım ihya gayesi ile yaşattığı geleneği ortaya çıkar. Bu durumu birbirinden ayırmak için bazı Hanefiler, teravihin sekiz rekâtı sünnet, on iki rekâtı müstehaptır, demişlerdir, (ibni Abidin, 1/738, Diyanet İlmihali 1/314, Fethu’l Kadir)
Ebu Yusuf, İmamı Azam'a teravihi ve Hz. Ömer (ra)'in fiilini sormuş, o da:
"Teravih, sünneti müekkededir. Ömer (ra) onu kendiliğinden ortaya çıkarmamıştır. Bu hususta bid'at işlemiş de değildir. Onu ancak elindeki bir bilgiye istinaden emir etmiştir" diye cevap vermiştir, (ibni Abidin, El İhtiyar)
Hulasa, teravih namazı yirmi rekât olarak kılınmalı, ancak yoldan, işten yorgun algın gelen kişiler, teravihi büsbütün kılmadan yatmaktansa, hiç değilse vitirle birlikte on bir rekât kılmalıdırlar.