Orucun edasının şartı
Orucun edasının şartı, sıhhat ve ikamettir. Zira Kur’an-ı Kerim’de oruç ayetinde; orucun farziyyeti bildirildikten sonra;
"Kim Ramazanda hasta ise ya da sefere çıkarsa tutmayabilir ve tutmadığı günler sayısınca Ramazandan sonraları kazaen tutar" buyrulmaktadır. (Bakara: 185)
Oruç Tutmamayı Mubah Kılan Özürler:
Oruç tutmamayı mubah kılan özürler; hastalık, sefer, zorlama, gebelik, taze çocuklu olmak, açlık, susuzluk ve yaşlılıktır.
Hastalık:
Hastalık, insan tabiatının bozulmasını gerektiren bir düzensizliktir. Seferde olduğu gibi bu düzensizlik, oruç tutmamayı mubah kılar. Oruç tutmamayı mubah kılan hastalığın ölçüsü şudur; bu hastalık ile beraber oruç tutmak insana büyük bir zorluk veriyorsa yahut oruç tuttuğu takdirde, insanın ölmesinden yahut hastalığının artmasından veya iyileşmesinin gecikmesinden korkulursa, bu hastalık, oruç tutmamaya mubah kılan bir hastalık sayılır.
Hastalık denilince, velev ki baş ağrısı, göz sancısı olsun. Şiddetli baş ağrısına mübtela olan kişi, ağrıyı dindiren ilacı kullanması ile ağrısı geçiyorsa, ilacını kullanmak için orucu bozabilir ya da tutmayabilir. (Nimeti İslam)
Ancak, herkeste zaman zaman olabilen baş ağrısı için, oruç bozulmayacağını da hatırlatalım.
Günümüzde, güvenilir doktorların beyanlarına göre, oruç tutmamayı mubah kılan hastalığın ölçüsü şudur;
"Şiddetli kalp hastalığı, verem ve ciğer iltihabı hastalığı, kanser hastalığı, şiddetli böbrek hastalığı, idrar yollarında taş bulunan ve düşürmekte olanlar, damar sertliği, yara, şiddetli şeker hastalığı gibi hastalıklardır."
Hamile ve Emzikli Olanların Oruçları:
Oruç tutmamayı mubah kılan özürlerden birisi de hamilelik ve emziklilik halidir.
Hamile ve emzikli olan kadınların kendilerine, yahut çocuklarına bir zarar gelmesinden korkmaları durumunda, oruç tutmamaları mubahtır. Çocuk ister emziren kadının kendi çocuğu olsun, ister başkasının çocuğu olsun farketmez.
Hamile ve emzikli kadınların oruç tutmamalarının delili, hasta ile yolcuya kıyasladır. Bununla beraber Hz. Peygamber (as):
"Allahu Teâlâ, yolcudan orucu ve namazın yarısını kaldırmıştır. Hamile kadınlarla emzikli kadınlardan da orucu kaldırmıştır" hadisidir.
(Zuhayli, 1/178)
Hasan-ı Basri'ye "Kendisinden veya çocuğunun hayatından korkan hamile ve emzikli kadın oruç tutacak mıdır yoksa tutmayacak mıdır?" diye sorulunca; "Hangi hastalık hamilelikten daha ağırdır? Hasta için oruç yeme ruhsatı olur da, daha ağır olan hamilelik için olmaz mı; elbette olur" demiştir.
Emzikli kadın, ishal olan çocuğunun ishalini kesmek için, doktorun verdiği ilacı kullanarak orucunu bozabilir. (Nimeti İslam)