HACI CEMAL EĞRETLİ HOCA
Hacı Cemal eğretli Hoca. Miladi.1883 - 1967 yılları arasında yaşamıştır. Afyonkarahisarda dünyaya gelen, Cemal eğretli hocanın Annesi Fatma hanım, Babası İmam Osman efendidir. Osman Efendi'nin üç erkek üç kız çocuğu olmuştur yani, Cemal eğretli hoca altı kardeşin en küçükleridir. Afyonkarahisar'ımızın meşhur Müftülerinden Celal Yıldırım döneminde yaşamıştır.
Osman Efendi şimdiki adı Anıtkaya olan Eğret köyünde imamlık yaptığından halk arasında kendilerine eğretliler denmiştir, Osman Efendi Bu köyde aynı zamanda çocuklara kur'an-ı Kerim'de öğretirdi.
Cemal hoca' da halk arasında eğreti, Hoca diye meşhur olmuştur.
Cemal hoca Hafız değildir fakat onun yaşadığı dönemde, Afyonkarahisarda Medreseler vardı o da herkes gibi tahsilini bu. Medreselerden Açıkgöz Medresesi'nde almaya başladı hocası, açıkgözoğlu Cemalettin Efendi'dir.
İlim öğrenmeye karşı fevkalade bir arzusu olan Cemal efendi İslam hukuku konusuna pek muhabbet duyardı ve bu yönde yoğunlaşır gayret gösterirdi geceleri sabahlara kadar ders çalışır.
İlim öğrenmek için adeta çırpınırdı fıkıh ve hadis ilimlerinde ihtisas sahibi oldu.
Hocaları bizim sana verecek bir şeyimiz kalmadı bizi de geçtin daha fazla bilgi elde etmek istersen İstanbul'a ya da, Mısır'a gitmen gerekir diye tavsiyede bulundular.
Cemal Eğretli Hoca çok iyi derecede Arapça ve Osmanlıca da öğrendi.
Afyon'da o dönemde müftülük yapan, Celal Yıldırım hoca, Hacı Cemal Eğretli Efendi için şunları söylemiştir.
İslam hukukunda çok geniş İlim ve İhtisas sahibi idi hadis ve tefsir üzerinde geniş mütalası vardı kendisini tanıdığım günden beri ilmine irfanına tevazuna hayran kaldım ilmi sohbetleri gönülleri fethedecek mahiyette idi daima gerçeği söyler hakikati ifade ederdi. Hatır için fetva vermez sorulan soruları tam bir hukukla cevaplandırırdı. Hoca Efendi'nin çoğu Arapça ve Osmanlıca eserlerden oluşan geniş bir Kütüphanesi vardı zamanı'nın çoğunu okuyarak geçirirdi okuduğu kitaplardan notlar alır, bunları halkın anlayabileceği bir şekilde tertip ederdi. Özellikle ilim ile ilgili hakikatlar kalbinin ilim arzusu ile taşmasına sebep oluyordu.
Cemal Eğretli' nin hocalarından birisi de, Yunus hocadır, Cemal Eğretli'nin hocası olan.
Yunus hoca hakkında şöyle bir de yaşanmış hikaye anlatılır, bir gün Yunus Hoca'nın kabrinin çöktüğü haberini alır.
Cemal Eğretli Hoca hocasının kabrini tamir etmeye gider, kabrinin başında bulunduğu sırada yakınında bulunan karakoldan.
Yunan komutanı gelir ve ne yaptığını sorar hocasının kabrinin çöktüğünü ve orayı tamir için geldiğini söyler. Yunan komutanı çökmüş olan kabrin içinde bembeyaz çürümemiş kefeni görür ve çok şaşırır bu ne zaman defnedildi diye sorar.
Cemal hoca, Bu benim hocamdır yıllar önce vefat etti defnettik deyince, Yunan komutan çabuk kapatın bu kabri kimse görmesin diyerek kabri hemen kapattırır.
"Yunan'ın o yıllarda Afyonkarahisarda bulunduğu dönemdir"
Hacı Cemal eğretli hoca Salih dehşeti hocanın torunu Zehra Hanım ile evlenmiştir.
Hoca Efendi'nin kardeşleri gıda ticareti ile uğraşırlardı harama kul hakkına çok dikkat ederdi.
Kendisi'de sürekli dükkanda bulunurdu, Ramazan ayı gelmeden bir ay öncesinden dükkanda mal sayımı yapılır miktar tespit edilir kapıya gelen fakir fukara geri çevrilmezdi dükkanda dini sohbet için toplanılır fakat ezan okunmadan evvel dükkanı kapatıp namaza geçilirdi.
Sonra yeniden namazdan çıkışta dükkan açılırdı.
İlmine itibar eden insanlar sorularına cevap alabilmek için dükkanına evine gelir hocayı sık, sık ziyaret eder, derdini anlatırlardı.
O da bildiklerine cevap verir bilemediği zaman ben bunu bilmiyorum.
Sen bana biraz müsaade et ben araştırayım sonra sana cevap vereyim derdi, hiç kimseden ücret almazdı. Camilerde fahri imamlık eder vaazı nasihatlarda bulunurdu.
Halka hep faydalı olmaya çalışır dükkanına gelen insanlara çocuklara Kur'an öğretir onlara dini nasihatlarda bulunurdu.
Afyon halkı Hacı Cemal Eğretli hocayı çok severmiş Afyon'da gezek geleneğini icat eden hoca diye bilinir Eğretli Cemal hoca yıllarca bu gezek geleneğini devam ettirmiş günümüzde halen bu gelenek devam etmektedir, zaman, zaman sohbetlerde bu geleneği başlatan, Cemal hocanın hayatı hakkında sohbetler yapılır.
Cemal hoca hayırla yad edilir.
Cemal hocanın yazılmış birçok eseri bulunmaktadır oğlu, Kazım Eğretli Babasının zaman, zaman kerametlerine şahit olduklarını aktarmıştır. Mesela kendisine bir meseleyi sormaya gelenler diyelim ki sıkılıyor soramıyor onun sormasına fırsat vermeden kendisi o meseleyi anlatırdı.
Kızı Fatma Eğretli ise şunları anlatıyor, kendisine bir hastanın haberi geldiğinde şayet "Allah Asan kolay etsin derse o hasta ölürdü"
Allah şifa versin derse o hasta yaşardı.
Zaman, zaman böyle kerametlerine şahit oldum yine bir gün.
Bursa'dan bir yakınımız gelmişti Hoca Efendi'ye sormak istiyor bir türlü cesaret edip soramıyordu. Akrabamız sorsam mı, sormasam mı diye düşünürken.
Hoca Efendi aklından geçen soruya, evet kızım her gece Tebareke suresini okuyan kabir azabı görmez dedi.
Ve böylelikle kadın sormayı düşündüğü soruya sormadan cevap almış oldu. Daha böyle birçok hadiselere şahit olduk.
Bir gün dükkana zengin birisi geldi içinden çıkamadığı miras problemi vardı, mirasının paylaşılması gerekiyordu.
Eğretli Hoca problemi çözdü mirası paylaştırdı, ertesi gün aynı şahıs kapıda yine belirdi bu sefer elinde bir koyunu hediye olarak getirmişti eğreti.
Hocanın ağabeyi koyunu değerinin üzerinde bir fiyatla satın aldı ve bir daha böyle yapmamasını adama sıkı, sıkı tembih etti.
Kardeşine 'de biz medresede seni okuttuk bu adam ilminden istifade etsin ki biz de bu sevaptan faydalanalım, sakın ücret isteme dedi kardeşine.
Zaten hacı Cemal eğretli hoca hiçbir hediyeyi ve ücreti kabul etmezdi.
Cemal Eğretli hocanın vefatı:
30 Ocak 1967 yılında Pazartesi günü öğle namazını kıldırır ikindi namazına hazırlandığı sırada vakit girmeden vefat eder.
Cenaze namazını dönemin Müftüsü Celal Yıldırım kıldırdı çok kalabalık bir cemaat katılımı oluyor.
Hoca Efendi'nin tabutu uzun süre omuzlar üstünde taşındıktan sonra.
Asri Mezarlığında toprağa veriliyor.
Hoca Efendi daha önce sohbetlerinde, şunu söylermiş.
Bir kimse hayatında namazlarını sürekli kılarsa ve o günün öğle namazınıda kılar, fakat ikindi namazınında vakti girmeden vefat ederse.
Allah'ın huzuruna namaz açısından borçsuz olarak gider.
Cemal Eğretli'nin Torunu Ömer Arısoy'dan alınan bilgiler.
Dedemin on çocuğu olmuştur. Bunların beş tanesi erkek, beş tanesi kızdır, isimleri büyükten küçüğe şöyledir.
1.Sâlim çok küçük yaşta vefât etmiştir.
2.Sâlim'in vefatından sonra yerine gelen çocuk erkek olduğu için aynı isim verilmiştir, ancak buda yirmi yaşında vefat etmiştir.
3.Hamid çok küçük yaşta vefât etmiştir.
4.Osman vefatı. 29.11.1968.
5.Kâzım vefatı. 07.10.1998.
6.Muzaffere çok küçük yaşta vefât etmiştir.
7.Fadime çok küçük yaşta vefât etmiştir.
8.Sâre çok küçük yaşta vefât etmiştir.
9.Fatma Nakiye vefatı. 16.08.2009.
10.Emine Hüsniye vefatı. 02.03.2000.
